Okulöncesi dönemde gelişimsel yetersizlik gösteren çocuklar için gerekli kaynaştırmaya hazırlık becerilerinin ve bu becerilerden bazılarının etkinlikler içine gömülen eşzamanlı ipucuyla öğretiminin etkilerinin belirlenmesi

Abstract

Bu araştırmanın genel amacı, okulöncesi dönemde kaynaştırma ortamına yerleştirilecekgelişimsel yetersizlik gösteren çocuklara, öğretmen görüşlerine ve alanyazına dayalıolarak belirlenen birinci ve ikinci öncelikli kaynaştırmaya hazırlık becerilerininöğretiminde etkinlikler içine gömülen eşzamanlı ipucuyla öğretimin etkilerinin veöğretmenlerin sınıflarına yerleştirilen gelişimsel yetersizlik gösteren çocuklara ve onlaraöğretilen kaynaştırmaya hazırlık becerilerine ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesidir.Araştırma iki aşamalı olarak planlanmıştır. Araştırmanın birinci aşamasında, okulöncesiöğretmenlerinin, anaokuluna yerleştirilen gelişimsel yetersizlik gösteren çocuklarınsahip olmasını bekledikleri birinci ve ikinci derecede öncelikli kaynaştırmaya hazırlıkbecerilerinin neler olduğunu belirlemek amaçlanmıştır. Bu amaçla, bir ankethazırlanmış sınıflarındaki gelişimsel yetersizlik gösteren çocukların sahip olmasınıbekledikleri birinci ve ikinci derecede öncelikli kaynaştırmaya hazırlık becerilerinibelirlemek amacıyla uygulanmıştır. Anket uygulamasının ardından, alanyazın taramasıyapılmış ve okulöncesi dönemdeki kaynaştırmaya hazırlık becerilerinin neler olduğubelirlenmiştir. Hem öğretmenlerin belirttiği hem de alanyazından ulaşılan becerilersırlanmış işlevsel olarak benzeyenler gruplanmıştır ve şu şekilde sıralanmıştır: (a)yönergeleri anlayıp yerine getirme, (b) arkadaşları ile birlikte sorun çıkarmadan grupetkinliklerine katılma, (c) özbakım becerilerine sahip olma, (d) sınıf içinde uygundavranışlar gösterme ve (e) kendini ifade etme becerileri.Araştırmanın ikinci aşamasında deneklerin özelliklerine ve derslik içinde yapılangözlemlere dayalı olarak belirlenen kaynaştırmaya hazırlık becerilerinin öğretimindeetkinlikler içine gömülen eşzamanlı ipucuyla öğretimin etkilerinin ve öğretmenlerinsınıflarına yerleştirilen gelişimsel yetersizlik gösteren çocuklara ve onlara öğretilenkaynaştırmaya hazırlık becerilerine ilişkin görüşleri değerlendirilmiştir. Araştırmanınikinci aşamasında tek-denekli araştırma modellerinden yoklama evreli çoklu yoklamamodeli kullanılmıştır. Araştırmanın bu bölümünde yaşları 36 ay ile 44 ay arasındadeğişen Down Sendromlu üç denek ile çalışılmıştır. Deneklere öğretilen hedefdavranışlar (a) grup etkinliklerinde sunulan iki basamaklı yönergeleri takip etme, (b)grup halinde yapılan etkinliklere parmak kaldırarak katılma ve (c) ???. istiyormusun?? sorusuna başını sallayarak cevap verme becerileridir.Araştırmanın etkililik bulguları, gelişimsel yetersizlik gösteren üç deneğin dekaynaştırmaya hazırlık becerilerini ölçütü karşılar düzeyde öğrendiklerini göstermiştir.Ayrıca deneklerden ikisinin öğrendikleri kaynaştırmaya hazırlık becerilerini,yerleştirildikleri okulöncesi kaynaştırma ortamında araştırmanın uygulamasınıntamamlanmasından sonraki yedi hafta boyunca yürütülen izleme oturumlarındakorudukları gözlenmiştir.Yine araştırmanın ikinci aşamasında gerçekleştirilen sosyal geçerlik çalışmasınınbulguları, deneklerin okulöncesi öğretmenlerinin sınıflarında gelişimsel yetersizlikgösteren çocukların bulunması, sınıflarına yerleştirilen gelişimsel yetersizlik gösterençocuklara kaynaştırmaya hazırlık becerilerinin öğretilmesi ve kendilerine dönembaşında bilgilendirme çalışması yapılması konularında olumlu görüşler ifade ettiklerinigöstermiştir.

The general purpose of the present study was to determine prepartory skills forpreschool inclusion based on the perspectives of preschool teachers and literaturereview; and examine the effectiveness of simultaneous prompting embedded inactivities for teaching those skills identified determined skills to children withdevelopmental disabilities. Furthermore, determining the perspectives of the teachers ofthe participants about the skills taught to the participants and also to themselves wastargeted.The study was designed in two phases. In the first phase, determining the preparatoryskills for preschool inclusion which were thought to be important for the children withdevelopmental disabilities was aimed. To realize this aim, a survey was developed andpreschool teachers were asked to list the skills with highest priority and secondary levelpriority regarding the inclusion of children with developmental disabilities. Afterconducting the survey, the literature was reviewed in order to find out the importantinclusion preparatory skills for the preschool years. These skills were as follows: (a)understanding and following directions, (b) attending group activities without anyproblem behaviors, (c) managing self-help skills, (d) behaving appropriately in class,and (e) expressing him/herself.In the second phase, depending on the performance and characteristics of theparticipants and the observations conducted in the classroom, three skills weredetermined to three taught to be three children with developmental disabilities. Theeffectiveness of simultaneous prompting embedded into teaching activities for teachingthese skills to children with developmental disabilities was planned. A multiple probedesign across behaviors was used and replicated across subjects. Also the perspectivesof the teachers of the participants about the skills taught to the participants andthemselves were determined through interviews conducted by the researcher.The second part of the study was conducted with three participants who had DownSyndrome with an age range of 36-44 months. The target skills taught to the participantswere: (a) following two step instructions provided in group activities, (b) participatingin group activities by raising his/her hand, and (c) nodding head when asked ?Do youwant ???. The effectiveness results of the second phase revealed that all threeparticipants acquired the target skills at criterion level.Moreover, two of the participantsmaintained the skills in the inclusive environments where they were placed seven weeksafter the study was completed. Furthermore, The social validity data revealed that thepreschool teachers of the two participants were very pleased about having theparticipants in their classes, the participants skills acquisitions and also about beinginformed about inclusion and children with special needs at the beginning of the schoolyear.