İlköğretim görsel sanatlar dersi bağlamında görsel kültür çalışmaları: Bir eylem araştırması

Abstract

Görsel kuşatmalar altında yaşanan günümüz dünyasında görsel dilin baskın rolü yadsınamaz bir gerçektir. Kitle iletişim araçlarının ve hareketli görüntülerin egemen olduğu yaşam koşullarında toplumsal üretimlerin ?görme? üzerine ayrı bir vurgu yapması kültürün yeni görselliğini anlamayı gerektirir. Günümüz yaşam dinamiklerinin önemli bir boyutunu oluşturan görsel deneyimlerin anlamlandırılabilmesi için eğitim önemli bir rol üstlenmektedir. Eğitim uygulamalarında gerçekleştirilecek görsel kültür çalışmaları, öğrencilerin görsellere ilişkin anlam katmanlarını sorgulayarak kendi yaşamlarını da anlamlandırmalarına katkı sağlayabilir.Bu araştırmanın amacı, ilköğretim okullarındaki Görsel Sanatlar dersinde uygulanacak olan görsel kültür çalışmalarının nasıl yürütülebileceğini belirlemektir. Araştırma Görsel Sanatlar dersinde görsel kültür çalışmalarının öğretim uygulamalarına dayandığından nitel araştırma desenlerinden eylem araştırması aracılığı ile gerçekleştirilmiştir.Araştırmanın uygulaması 2007-2008 öğretim yılı güz döneminde Eskişehir Cumhuriyet İlköğretim Okulunda gerçekleştirilmiştir. Öğretim boyutu 3/B sınıfında yer alan 30 öğrencinin tümü üzerinde uygulanmış; ancak, araştırmanın katılımcıları olarak dördü kız, üçü erkek olmak üzere toplam yedi odak öğrenci belirlenmiştir. Araştırmada görsel kültür çalışmaları 17. 10. 2007-12. 12. 2007 tarihleri arasındaki Görsel Sanatlar dersinin toplam 22 ders saatinde uygulanmıştır. Araştırmanın verileri kişisel bilgi formu, video kayıtları, yarı-yapılandırılmış görüşme, doküman incelemesi, araştırmacı günlüğü ve öğrenci günlükleri olmak üzere farklı veri toplama araçlarıyla toplanmıştır. Araştırmanın verileri betimsel analiz yoluyla çözümlenmiş ve elde edilen bulgular araştırma sorularına bağlı kalınarak yorumlanmıştır.Araştırmanın görsel kültür çalışmalarına dayalı uygulamasında bir çizgi film izletilmiş ve çizgi film üzerine yapılan sorgulamalarla öğrenciler tarafından ?Cinsiyet Rolleri?, ?İçimdeki Şarkıyı Çiziyorum? ve ?Çevreci Yaşam Sergisi? olmak üzere üç etkinlik belirlenmiştir. Araştırma bulgularına dayalı belirlenen kimi sonuçlar şöyle sıralanabilir:?Öğrencilerin ilköğretim Görsel Sanatlar dersinde uygulanan görsel kültür çalışmalarına yönlendirilmesi, araştırmacının düşündürücü soruları ile gerçekleşmiştir. Araştırmada öğrenciler çizgi film üzerinde dile getirdikleri düşüncelerini günlük yaşamlarından verdikleri örneklerle çeşitlendirmişler ve ardından konuyu eleştirel biçimde sorgulamışlardır.?Görsel kültür çalışmalarında öğrenciler sınıf ortamında yaratılan tartışmalara ve uygulanan etkinliklere etkin bir biçimde katılmışlardır. Kendi belirledikleri üç etkinliğin uygulanması sırasında, öğrenciler konuya ilişkin tartışmalara katılmışlar ve sanat çalışmalarında da istekli bir biçimde çalışmışlardır. Araştırma, öğrencilerin derse olan katılımlarının ilk etkinlikten başlayarak son etkinliğe doğru artan bir oranda gerçekleşmesi ile sonuçlanmıştır.?Öğrenciler görsel kültür çalışmalarının uygulanması sürecinde eleştirel bir bakış açısı sergilemişlerdir.?Öğrenciler ?Cinsiyet Rolleri? ve ?Çevreci Yaşam Sergisi? etkinliklerinde kültürel sorgulamalara kısmen yer vermiştir. Araştırmada, öğrencilerin kültüre ilişkin bilgilerini kullanmalarından çok, anlamların içinde kültürel izler taşıyan kimi örnekler ve mesajlar vermiştir.?Öğrenciler konuya ilişkin düşüncelerini dile getirirken önceden var olan bilgi ve deneyimlerini işe koşmuşlardır.?Öğrenciler üç etkinlik süresince konuya ilişkin sınıf tartışmaları sırasında hem kendi düşüncelerini dile getirmişler hem de bu düşüncelerini savunmuşlardır. Öğrenciler kendi düşüncelerinin önemini fark etmişler ve bu düşüncelerini karşıt düşünceler karşısında da savunmuşlardır.?Görsel Sanatlar dersinde uygulanan görsel kültür çalışmaları her üç etkinlikte farklı biçimlerde öğrenci ürünlerine yansımıştır. Öğrenciler ilk etkinlikten başlayan süreçte giderek kendilerini sanat yoluyla ifade etmede cesaret kazanmışlardır.?Öğrenciler görsel kültür çalışmaları ile işlenen Görsel Sanatlar dersini daha eğlenceli bulmuşlardır. Öğrenciler görsel kültür çalışmalarını eğlenceli olmasının yanı sıra öğrenme ve bilgi edinmeye yönelik bir süreç olarak algılamışlar ya da planlı bir ders süreci olduğunu belirtmişlerdir. Bunun yanı sıra öğrenciler görsel kültür çalışmalarının hayal kurabilmeye katkıda bulunduğunu söylemişlerdir.?Öğrenciler görsel kültür çalışmaları ile işlenen dersi daha önce işlenen biçiminden farklı bulmuşlardır. Bu farkı betimlerken odak öğrencilerin tümü, serbest resim yapmak yerine konulu ve amaçlı resim yapıyor olmalarını dile getirmişlerdir. Bunun yanı sıra öğrenciler grup çalışması yapma, araştırma yapma, derse ilişkin beceri kazanma ve iletişim kurabilme yönlerinden de görsel kültür çalışmaları ile işlenen dersi farklı bulmuşlardır.

The dominant role of visual language in today?s world is an unavoidable fact. In the living conditions, where mass communication devices and animated images are in the lead, the special emphasis on ?visualization? by public production is an important element. Therefore, it is crucial to develop an understanding about the new visualization of culture. In order to get an understanding of visual experiences that form an important part of today?s life experiences, education plays an important role. The applications of visual culture studies in educational settings may help students to make their life more meaningful by asking them to question the levels of meanings regarding visuals.The aim of this study was to find out how the visual culture studies can be carried out in Visual Arts course in primary schools. Since the study is based on educational applications of cultural studies in Visual Arts course, it was conducted within the action research design.The study was conducted in Eskişehir Cumhuriyet Primary School in the fall term of 2007-2008. The educational side of the study was done with 30 students in class 3/B, but a total of seven students (four females and three males) were chosen as focus of the study. The visual culture studies were conducted in 22 school hours of Visual Arts course between 17 October 2007 - 12 December 2007. The data of the study were collected with different data collection tools, such as demographic information scale, video recordings, semi-structured interviews, document analysis, researcher diaries and student diaries. The collected data were analyzed using descriptive analysis, and the results were interpreted according to the research questions.In the visual culture application of the study, a cartoon was shown to the students, and with the help of interviews about the cartoon, three activities, ?Gender Roles?, ?I Draw the Song in Me?, and ?Environmental Life Exhibition?, were decided by the students. Some of the main results obtained through the data collected were as follows:?Guiding the students to the visual culture studies which are included in elementary school Visual Arts course was obtained with the help of the questions the researcher asked. Students in the study diversified their thoughts, which they uttered about the cartoon with examples from their own lives, and then they interrogated the subject critically.?In the visual culture studies, students actively participated in the activities and discussions in the classroom environment. During the activities that students had chosen themselves, they participated in the discussions related to the topic and took part in the art work voluntarily. In the study, there was a gradual increase in the students? participation starting from the first activity to the last.?Students showed a critical perspective in the application of visual culture studies.?Students partially gave importance to cultural questions during ?Gender Roles? and ?Environmental Life Exhibition? activities. Also, the students rather than using their knowledge related to culture, gave examples and messages that have traces about culture in the meanings.?Students, while telling about their thoughts and feelings about the topic, used their previous knowledge and experiences.?During the activities which lasted for three days, students both expressed their own thoughts and defended them in the classroom discussion sessions.They realized the importance of their own thoughts and defended them against opposing ideas.?Visual culture studies were reflected in the students? works in different rates for all three activities. In the process starting with the first activity students gained confidence in expressing themselves with the help of art.?Students found Visual Arts course with visual culture studies more joyful. They stated that visual culture studies, along with being more enjoyable, was an educating and informative process or a preplanned course. Moreover, students also pointed out that visual culture studies helped them to visualize their dreams.?Students found that the course with visual culture studies different from the previous course style they were engaged in. While talking about this difference, focus students talked about about drawing with a topic and purpose rather than drawing without a topic. Moreover, students stated that visual culture studies are different from classical Visual Arts course in terms of group work, research, skills related to the course, and communication.