Resimli etkinlik çizelgeleri ile sunulan öğretim sürecinin otistik özellikler gösteren çocukların serbest zaman becerilerini öğrenmeleri üzerindeki etkililiği

Abstract

Bu araştırmanın amacı, resimli etkinlik çizelgesi kullanımının, okulöncesi dönemdeki otistik özellikler gösteren çocukların, serbest zaman becerilerini öğrenmeleri üzerindeki etkilerini değerlendirmektir. Bu amaçla, otistik özellikler gösteren çocukların, çizelge izleme becerisi ve etkinliği yerine getirme davranışlarını kazanmalarının yanı sıra çocukların çizelge izleme becerisinin ve etkinliği yerine getirme davranışlarını kazanmalarının etkinlikle ilgili olma davranışları üzerindeki etkileri değerlendirilmiştir. Araştırmada ayrıca çizelge izleme becerisinin, etkinliği yerine getirme ve etkinlikle ilgili olma davranışlarının farklı ortam, zaman ve kişilere (öğretmenleri) ne düzeyde genellendiği ve çizelgelerini izleme becerisi, etkinlikle ilgili olma ve etkinliği yerine getirme davranışları ile ilgili öğretmen ve ebeveyn görüşleri de belirlenmiştir.Araştırmaya Eskişehir ilinde bir özel eğitim ve rehabilitasyon merkezine devam eden, otistik özellikler gösteren, 4-6 yaşlarında üç erkek öğrenci katılmıştır. Araştırmada tek denekli araştırma modellerinden denekler arası yoklama evreli çoklu yoklama modeli kullanılmıştır.Araştırma bulguları; resimli etkinlik çizelgeleri ile sunulan öğretimin, okulöncesi dönem otistik özellikler gösteren çocukların resimli etkinlik çizelgesi izleme becerisini ve etkinliği yerine getirme davranışlarını kazanmalarında etkili olduğu hem çizelge izleme becerisinin hem de etkinliği yerine getirme becerisinin uygulama sona erdikten sonra da korunduğunu göstermiştir. Ayrıca, resimli etkinlik çizelgeleri ile sunulan öğretim ile öğrencilerin kazandıkları bu beceri ve davranışları farklı ortam, zaman ve kişilere genellendiği de belirlenmiştir. Aynı zamanda araştırma bulguları; etkiliği yerine getirme davranışlarının ve çizelge izleme becerisinin öğretiminin otistik özellikler gösteren çocukların etkinlikle ilgili olma davranışlarının daha yüksek düzeyde gerçekleşmesine yol açtığını da göstermiştir. Araştırmada öğretmen ve annelerle yapılan görüşmelerden elde edilen sonuçlar, resimli etkinlik çizelgesi uygulamasına yönelik öğretmen ve annelerin görüşlerinin olumlu yönde olduğunu göstermiştir.

The purpose of the current study is to examine the effectiveness of the instruction realized through activity schedules on leisure skills of children with autism. For this purpose, the study evaluates the influences of the instruction realized through activity schedules on schedule-follow and activity realization skills of pre-school children with autism; along with investigating the influence of schedule observation and realization instruction on children?s engagement in activities. In addition, the study examines the degree to which schedule-follow skills are generalized to different settings, times and individuals (i.e. teachers); and determines teacher and parent perceptions regarding schedule follow skills, engagement in activities, and realization of activities.Three male pre-school children with autism aged between 4 and 6 enrolled in a special education and rehabilitation center in Eskisehir participated in the study. One of the single subject desgins, multiple probe design with probe conditions across subjects was implemented in the study.Findings revealed that the instruction realized through activity schedules acquired pre-school children with autism to follow activity schedules and to realize activities through these schedules. Both schedule follow and activity realization skills have been maintained even after the implementation process was finalized. In addition, it was revealed that the instruction provided through activity schedules helped children generalize their skills to different setting, times and individuals. It was also found that the instruction addressing the realization of activities and schedule follow skills increased children?s on task in activities. Findings obtained from the interviews with mothers and teachers revealed that they had positive feelings towards instruction which is provided through activity schedules.