Kommunikation in der hochschule: Eine empirische analyse der reformulierenden handlungen im unterrichtsdiskurs -aus der sicht der funktionalen pragmatik-

Abstract

Dil öğretiminde, ister anadil ister yabancı dil öğretimi olsun, hem öğretici hem de öğrenci ders içi iletişimde belli dilsel davranışlardan yararlanır. Bu araştırma, ilgisini sınıf içi öğrenci-öğretici arasındaki dilsel davranışlarda yer alan yeniden yapılandırmaya yönlendirmiştir. Yeniden yapılandırma kavramı; konuşmacının, ilgili bir söz öbeğini veya bir sözceyi, içeriğini değiştirmeksizin iletişim ortamına getirdiği söylemleri tekrar ele almasına ve ders içinde geçen bilgiyi işlemesine yöneliktir. Yeniden yapılandırma olarak adlandırılan söylemler, bu çalışmada kendi içinde beş alt alana ayrılmakta ve bunlar yapısı ve işlevleri açısından incelenmektedir. Bu çalışma söylem boyutu ile sınırlandırılmıştır.Veriler, işlevsel edimbilim yöntemiyle ?Türk Dili? ve yabancı dil olarak ?Almanca? derslerinden elde edilmiştir. Kayıt yapılan derslerin işlendiği fakülteler, anabilim dallarından yola çıkılarak seçilmiştir. Fen Bilimleri Enstitüsü'nden Mühendislik Mimarlık Fakültesi (FI), Sosyal Bilimler Enstitüsü'nden İletişim Fakültesi (FM) ve Eğitim Bilimleri Enstitüsü'nden de Alman Dili Eğitimi (FE) tercih edilmiştir. Böylelikle her bir enstitünün bir bölümü irdelenmiştir. Ayrıca; Mühendislik ve İletişim Fakülteleri, ?Türk Dili? dersinin haftada dört saat okutulması ve bu fakültelerdeki Türk Dili derslerinde ortak konuların işlenmesi nedeniyle tercih edilmiştir. Yabancı dildeki farklı yeniden yapılandırmaların ortaya konulabilmesi için ise, Alman Dili Eğitimi bölümündeki Konuşma dersleri tercih edilmiştir. Her bir bölümdeki derslerden kayıtlar yapılmış, HİAT ortamında yazı diline dökülmüş ve araştırmanın amacına uygun biçimde gerekli bölümler yeniden alınarak yapılandırılmış ve incelenmiştir.İletişim Fakültesi (FM) ve Mimarlık Fakültesinde (FI) verilen Türkçe derslerinde sınıf içi dilsel davranışlarda ağırlıklı olarak öğreticinin kendi iradesiyle, yönlendirme olmaksızın oldukça fazla yeniden yapılandırmaya yöneldiği gözlenmiştir. Dilsel davranış olarak Türkçe derslerinde; 1) Özetleme ve 2) içeriği aynı olmasına rağmen sözcelerin farklılık gösterdiği yeniden yapılandırmalar ağırlıklı olarak yer almaktadır. Alman Dili Eğitimi bölümündeki (FE) Konuşma derslerinde ise 3) tekrarlar ve 4) söz öbeklerin üzerinde yeniden yapılandırılarak çalışılma olgusuna daha yoğun olarak rastlanmıştır. Her üç Fakültede de 5) sözceler arasında köprü görevi gören, anlamsal boyutta bir kavramı başka sözcelerle açıklayabilmemizi sağlayan, sözcelerin içinden önemli görülen söz öbeklerin tekrarı sıkça yer almaktadır.Öğrenci Türkçe derslerinde daha çok dinleyen konumundayken yabancı dil derslerinde daha etkin rol almakta ve öğreticiyle daha sık iletişime geçmektedir. Bu dilsel davranışla, öğreticide gözlendiği gibi öğrenci de yeniden yapılandırmaya yönelerek, öğrenilenlerin pekişmesinde etkin rol almaktadır.Bu çalışma sonucunda elde edilen veriler doğrultusunda yeniden yapılandırma, öğretmen adaylarına öğrenimleri sürecinde tanıtılabilir ve derslerdeki dilsel davranışlara daha bilinçli yaklaşmaları sağlanabilir. Üniversite öğrencilerinin de kendi dilsel davranışları üzerinde çalışmalarını sağlayarak, ders içinde anlamadıkları yerlerde kendilerini daha açık bir biçimde ifade etmelerine yardımcı olunabilir ve böylece kesintisiz bir bilgi aktarımına, sınıf içi iletişimdeki dil kullanımlarının daha bilinçli ve kontrollü hale gelmesine katkı sağlanabilir ve öğretimin kalitesi arttırılabilir.

In language teaching either in mother tongue or second language, both the teacher and the student benefit from specific speech behaviours in the class communication. This research focuses on reformulating strategy in the speech behaviours of teacher-student during the classes. Reformulation is the speaker?s re-phrasing of a sentence or a phrase without changing the context and re-processes the information in the course. The discourses named as reformulation are divided under five sub-categories in this study, and their structure and functions are analyzed. This study is limited to discourse dimension of reformulation.Data was collected from the ?Turkish? and ?German? courses by the use of functional pragmatics method. The faculties in which these courses were held were selected on the basis of programs and branches. Faculty of Engineering and Architecture (FI) was selected from the Graduate School of Science; Faculty of Communication Sciences (FM) was selected from the Graduate School of Social Sciences; and, Program in German Language Teaching (FE) was selected from the Graduate School of Educational Sciences. In this way, one program of each institute was examined. Engineering and Communication Faculties were selected due to similar syllabus in ?Turkish? courses and four hour per week duration of the course. In order to reveal different reformulations in foreign language, Speaking classes in Program in German Language Teaching were selected. The courses in each department were recorded, and transcribed in HIAT and restructured and analyzed for the purpose of the study.It is observed that the teacher himself, without any orientation, heavily relied on reformulation in class language behaviours in Turkish courses, which is given in the Faculty of Communication Sciences and in the Faculty of Engineering and Architecture. As language behaviour in Turkish courses reformulations are: 1) summarizing, and 2) phrases, where the content is the same but the phrase is different predominantly located. In the ?Conversation Lessons? in German Language Teaching Program (FE) are 3) repeats, and 4) the work on re-phrasing of a sentence in the way of reformulation are encountered as more intense. In each of the three faculties 5) the re-phrasing, which serves as a bridge between the phrases, what allows explaining a concept in his semantic view with other phrases, and the repetition of the key re-phrasings of a sentence are mostly located.While the students were in a receptive position as listeners Turkish classes, they were more productive in foreign language classes and communicate more frequently with the teacher. By the use of this language behaviour, as in the case of the teacher, the students also inclined to use reformulation and were actively involved in reinforcing the course.The findings of the study show that the reformulation strategy can be introduced to teaching trainees and they can be reinforced to approach language behaviours in their courses in a more conscious way. Through the work of the students on their own language behaviours it is possible to provide their questions more clearly, when something is not been understand and this can yield a better information transfer in the classroom, a more effective and controlled use of in-class language behaviour, and increase the quality of educational experiences in the teaching environment.