5. sınıf sosyal bilgiler programında sorumluluk, estetik ve doğal çevreye duyarlılık değerlerinin kazandırılmasına ilişkin öğrenci ve öğretmen görüşleri

Abstract

Bu araştırmada, ilköğretim 5. sınıf sosyal bilgiler dersinde sorumluluk, estetik ve doğal çevreye duyarlılık değerlerinin öğrencilere kazandırılması sürecinin öğrenci ve öğretmen görüşlerine göre incelenmesi amaçlanmıştır.Araştırmada tarama modelinden yararlanılmıştır. Araştırmanın çalışma evreni 2009- 2010 öğretim yılında İstanbul ili Çekmeköy ilçesinde 28 ilköğretim okulunda öğrenim gören toplam 2942 beşinci sınıf öğrencisi ile bu okullarda görev yapan toplam 79 öğretmenden oluşmuştur. Araştırmanın örneklemi ise Çekmeköy ilçesinde 28 ilköğretim okulunda öğrenim gören 199 beşinci sınıf öğrencisi ile bu okullarda görev yapan 61 öğretmenden oluşmuştur.Araştırmanın belirlenen amacına ulaşması için gerekli olan veriler öğrencilere yönelik hazırlanan ?5. Sınıf Sosyal Bilgiler Programında Sorumluluk, Estetik ve Doğal Çevreye Duyarlılık Değerlerinin Kazandırılmasına İlişkin Öğrenci Görüşleri Anketi? ve öğretmenlere yönelik hazırlanan ?5. Sınıf Sosyal Bilgiler Programında Sorumluluk, Estetik ve Doğal Çevreye Duyarlılık Değerlerinin Kazandırılmasına İlişkin Öğretmen Görüşleri Anketi? ile toplanılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde istatistiksel teknik olarak ?sayı ve yüzde? lerden yararlanılmıştır.Araştırma sonunda öğrencilerin büyük bir çoğunluğunun öğretmenlerinin sorumluluk, estetik ve doğal çevreye duyarlılık değerlerine yönelik uygun davranışlarda bulundukları ve kendilerinin de bu değerlere sahip olduklarına inandıkları belirlenmiştir. Öğrenciler kendilerine sorumluluk, estetik ve doğal çevreye duyarlılık değerleri ile ilgili yeterli açıklamaların yapılmasına karşılık bunları uygulamaya geçirecek etkinliklerin yeterince yapılmadığını belirtmişlerdir. Bunların yanı sıra, değerleri kazanmalarında en önemli etkenin aile olduğunu bunu sırasıyla, öğretmenlerin, sosyal bilgiler dersinin, arkadaşlarının ve çevresinin takip ettiğini açıklamışlardır. Öğrenciler öğretmenlerinin sorumluluk, estetik ve doğal çevreye duyarlılık ile ilgili davranışlarını yoğun olarak gözlem ve görüşme yaklaşımlarını kullanarak değerlendirildiklerini belirtmişlerdir.Öğretmenler sorumluluk, estetik ve doğal çevreye duyarlılık değerlerinin ilköğretim beşinci sınıf sosyal bilgiler programı içerisinde yer almasının ve bu konuda seçilen ünite ile o ünitede verilecek değerin uygun olduğunu belirtmişlerdir. Öte yandan, değerlerin kazandırılması sürecinde 5. sınıf sosyal bilgiler programının öğretmen kılavuz kitabı, ders kitabı ve öğrenci çalışma kitabını yetersiz buldukları sonucuna ulaşılmıştır. Öğretmenlerin büyük bir çoğunluğu değer öğretimi sürecinde değeri açıklama yaklaşımını kullanırken, değer öğretimi yaklaşımlarını en çok sorumluluk değerinin öğretiminde kullandıkları belirlenmiştir. Değer öğretiminde çeşitli materyaller, performans ödevleri, proje çalışması ve soru-cevap yöntemini kullandıkları görülmüştür. Öğretmenler, öğrencilere sorumluluk, estetik ve doğal çevreye duyarlılık değerlerinin kazandırılması ile ilgili olarak kendilerine yönelik olumlu düşüncelere sahiptirler. Ancak, öğretmenlerin, ailelerin çocuklarının okulda temel değerleri kazanıp kazanmamalarına yönelik ilgilerini yetersiz buldukları belirlenmiştir. Bunun yanı sıra, öğretmenler sorumluluk, estetik ve doğal çevreye duyarlılık değerlerini kazandırmaya yardımcı olacak sınıf ortamı ve buna uygun öğretmen davranışları sergilediklerini belirtmişlerdir. Öğrencilerin sorumluluk, estetik ve doğal çevreye duyarlılık değerlerine yönelik uygun davranışları çoğunlukla yanlarında bir büyük olduğunda yerine getirirken, yalnız iken bu davranışları yeterince yerine getirmediklerine inandıkları belirlenmiştir. Değerlerinin kazandırılması sürecinde öğretmenlerin büyük çoğunluğu gözlem ve görüşme yöntemini kullanma eğilimindedirler.Sonuç olarak; ilköğretim 5. sınıf sosyal bilgiler dersinde, sorumluluk, estetik ve doğal çevreye duyarlılık değerlerinin öğrencilere kazandırılmasına ilişkin gerek öğrenciler gerekse öğretmenler olumlu görüşlere sahip olmakla birlikte, bu değerlerin kazandırılması ile ilgili uygulamada yaşanan sorunların ve eksikliklerin olduğu belirlenmiştir.Anahtar Kelimeler: Değerler eğitimi, sorumluluk, estetik, doğal çevreye duyarlık, ilköğretim, sosyal bilgiler dersi.

This study aims to investigate primary school fifth grade students? acqusitions of responsibility, aesthetic and sensitivity values to the natural environment according to students? and teachers? views.The scanning model was used in the research study. Research population includes 2942 fifth grade students from 28 primary school in Istanbul, Çekmeköy and 79 teachers who work at those primary schools. The sample group was selected as 199 fifth grade students and 61 teachers from 28 primary school in Istanbul, Çekmeköy.In order to achieve the goal of the study, data were collected using ?Students? Views Questionnaire for Acquisition of Responsibility, Aesthetic and Sensitivity Values to Natural Environment in Primary School 5th Grade Social Sciences Lesson? which is developed for students and ?Teachers? Views Questionnaire for Acquisition of Responsibility, Aesthetic and Sensitivity Values to Natural Environment in Primary School 5th Grade Social Sciences Lesson? which is developed for teachers. Collected data were analyzed using statistical method of ?numbers and percentages?.At the end of the study, majority of the students indicated that they believe that their teachers? behaviours are appropriate with the values of responsibility, aesthetic and sensitivity to natural environment and they believe that they have such values. Students also indicated that although necessary explanations related to values of responsibility, aesthetic and sensitivity to natural environment are provided to them, there are not enough activities that focus on applications of such values. Additionally, students explained that the family is the most important factor in development of the values and teachers, social sciences lessons, friends and social environment are the other important factors respectively. Students also indicated that they evaluate their teachers? behaviours related with the values of responsibility, aesthetic and sensitivity to natural environment using mainly observation and interview approaches.Teachers expressed that it is appropriate to include the values of responsibility, aesthetic and sensitivity to natural environment in the primary school, fifth grade social sciences lesson and selected unit for this topic is suitable for the target values of that unit. On the other hand, teachers think that course book, teacher?s guide book and student?s work book are insufficiant for value acquisition process. It has been found out that majority of the teachers use an approach to explain the value itself while they are teaching the values to the students, however they use those approaches mainly during the process of responsibility acquisition. The study results show that the teachers use various materials such as performance and project works of the students or question and answer method while they are teaching those values. The teachers participated in the study exhibit positive attitude about their own behaviours and approaches towards the students during the value acquisition process. The study indicates that the teachers and the parents aren?t interested enough whether or not their children have acquired the basic values at school. On the other side, the teachers state that they have exhibited appropriate behaviours and provide students with the proper classroom environment helpful for the acquisition of the values of responsibility, aesthetic and sensitivity to natural environment. The study indicates that the students believe that they mostly exhibit appropriate behaviours as part of the values of responsibility, aesthetic and sensitivity to natural environment while they are together with elder people, however they believe that they don?t likely exhibit such behaviours when they are alone. During the value acquisition process, most of the teachers are inclined to use observation and interview techniques.In conclusion, the study reveals that both the teachers and the students have positive views in relation to the acquisiton of the values of responsibility, aesthetic and sensitivity to natural environment during the social sciences lessons and at the level of fifth grade, however there are some deficiencies and problems in implementations of the process.Keywords: Value education, responsibility, aesthetic, sensitivity to the natural environment, primary education, social sciences lesson at schools.