Otizm bozukluğu gösteren çocuklara sosyal becerilerin öğretiminde sosyal öykü ve video model uygulamalarının etkililik ve verimlilikleri

Abstract

Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) gösteren çocuklar sosyal iletişim ve etkileşim yetersizliğine sahip olma özelliğinin bir yansıması olarak sosyal becerilerin gelişiminde normal gelişim gösteren akranlarından farklılık gösterirler. OSB tanılı bireylere sosyal becerilerin öğretiminde kullanılan birçok yöntem bulunmaktadır. Bu yöntemlerin sadece bir bölümü kanıt temelli müdahaleler arasında sayılmaktadır. Sosyal öyküler ve video modelle öğretim de bu müdahaleler arasında yer almaktadır.Bu çalışmada OSB gösteren çocuklara sosyal becerilerin öğretiminde sosyal öykülerin ve video modelle öğretimin etkililik ve verimliliklerinin karşılaştırılması amaçlanmıştır. Çalışma 6 – 8 yaş aralığında OSB tanılı dört çocukla yürütülmüştür. Araştırmada çocuklara kazandırılan hedef davranışlar bağımsız oyun başlatma ve sürdürme, anneyle birlikte oyun oynama ve kendisine verilen etkinlikleri tek başına tamamlama becerileridir. Araştırmada tek denekli araştırma desenlerinden dönüşümlü uygulamalar modeli kullanılmıştır.Araştırmanın etkililik bulguları dört katılımcının da hedeflenen sosyal becerileri hem sosyal öykü hem de video model uygulamalarıyla öğrenebildiklerini göstermiştir. Bir katılımcı dışında diğer katılımcılar video model uygulamasıyla daha kısa sürede hedeflenen becerileri kazanmışlardır. Bir katılımcı ise aynı sürede hem sosyal öykü hem de video model uygulamasında ölçüte ulaşmıştır. Katılımcıların hepsinin çalışma sona erdikten sonra da kazandıkları becerileri sürdürdükleri görülmüştür.Araştırmanın sosyal geçerlik verileri anneleri ile yapılan yarı yapılandırılmış görüşmelerle toplanmış ve bulguları betimsel analiz sonucunda elde edilmiştir. Bulgularda ailelerin video model uygulamalarını sosyal öykü uygulamalarından daha etkili buldukları, çocuklarının çalışma sona erdikten sonra kazandıkları becerileri farklı ortamlarda da sürdürdükleri ve genelleyebildikleri, ailelerin sosyal öykü ve video model yöntemlerini uygulanabilir buldukları görülmüştür. Ayrıca anneler çalışma sonlandırıldıktan sonra da davranış problemlerini azaltmaya yönelik olarak öyküler kullandıklarını belirtmişler ve annelerden biri de yerinde oturma davranışıyla ilgili olarak video çektiğini ve çektiği videoyu oğluna izleterek kullandığını belirtmiştir.

The children with autism spectrum disorder have differences at the field of social skills than normally developing children as in the other developing fields. There are so many methods that teach social skills to the children with autism spectrum disorder. Some of all these the methods are considered as evidence based interventions. Social stories and video modeling are evidence based interventions.The purpose of this study is to compare the effectiveness and efficacy of social stories and video modeling while teaching social skills to children with autism spectrum disorder. The study was conducted with four children with autism spectrum disorder that 6-8 years old. The target behaviors were starting and carrying on independently playing skills, playing with mother skills, completing the activities alone independently skills. The research desing of the study is alternating treatment design.The results of the study indicated that the participants of the study could learned the target skills intervened social stories and video models. Three participants got the target skills in a shorter time using video model except one participant. One participant got the criteria at the same day both social story and video modeling interventions. It was seen that all the participants carried on the the target skills after the study was completed.The social validity data of the study was obtained doing descriptive analysis. The result of the social validity findings showed that the mothers find effective the social stories and video modeling, the participants could generalize the target skills to different people and environment after the study was completed and the families found the social stories and video modeling practicable. Also, the mothers indicated that they used social stories to decrease problem behaviors after the study was completed. One of the mothers said that she recorded to the video camera her son's sitting behavior to increase his sitting period.