Türkiye`nin chamaecytisus link türleri üzerinde taksonomik ve kimyasal araştırmalar

Abstract

ÖZET Yakın zamana kadar Cytisus L. cinsi içerisinde iş lenen Chamaecytisus Link cinsi, bir Avrupa bitkisi olup, 35 tür ile en fazla Avrupa'da yayılış gösterir. Türkiye' de ise 2 si endemik 8 türle temsil edilmektedir. 1. Chamaecytisus hirsutus (L.) Link 2. Chamaecytisus eriocarpus Boiss. 3. Chamaecytisus supinus (L.) Link 4. Chamaecytisus drepanolobus Boiss. 5. Chamaecytisus cassius Boiss. 6. Chamaecytisus austriacus (L.) Link 7. Chamaecytisus pygmaeus (Willd.) 8. Chamaecytisus albus (Hacq.) Çalışmalarımız, bu 8 tür üzerinde yaptığımız taksono- mik gözlemlere ve türlerdeki alkaloit varlığı ile spartein miktar tayinine dayanmaktadır. Yapılan çalışmaları 2 bölüm de özetleyebiliriz. A. Taksonomik Araştırmalar Çalışma materyalimizi oluşturan Türkiye'nin Chamaecy tisus Link türleri 1986-1987 yılları arasında farklı popu- lasyonlardan toplanmıştır. Taksonomik bulgularımız gerek arazi, gerekse herbiye örnekleri üzerinde yapılan morfolo jik ve anatomik incelemelere dayanmaktadır. Türlerin morfolojik tanımları ve belirgin farklılıkları tayin anahta-127 rı, şekiller ve fotoğraflarla gösterilmeye çalışılmıştır. Davis 'in kareleme sistemine ve illere göre de yayılış arealleri haritada gösterilmiştir. Anatomik çalışmalar türlerin, kök, gövde ve yaprak' larının orta bölgesinden alman kesitler ile yaprak alt ve üst yüzeylerinden alınan yüzeysel kesitler üzerinde yapılmıştır. B. Kimyasal Araştırmalar Chamaecytisus Link türlerinin öncelikle toprak üstü kısımlarının ekstraksiyonları yapılmış, alkaloit, spartein, lupanin varlığı tespit edilmiş olup, spartein miktar tayin leri ITK-dansitometrik olarak yapılmıştır. Bu 8 türden C.drepanolobus, C.cassius, C.pygmaeus, C.albus alkaloitleri yönünden ilk kez incelenmektedir. C.cassius ve C.pygmaeus 'da spartein gözlenmiş; bu türlerin toprak altı kısımlarının ekstraksiyonları da yapılarak spartein varlığı ve miktarı tesbit edilmiştir. Bu cins için ilk kez toprak altı kısımları alkaloit ekstraksiyonunda kullanılmıştır.

SUMMARY The genus Chamaecytisus Link, which has been studied in the genus Cytisus L. until recently, is an European shrub and with 35 species distributed generally in Europe. It is represented in Turkey with 8 species of which 2 are endemic. 1. Chamaecytisus hirsutus (L.) Link 2. Chamaecytisus eriocarpus Boiss 3. Chamaecytisus supinus (L.) Link 4. Chamaecytisus drepanolobus Boiss 5. Chamaecytisus cassius Boiss 6. Chamaecytisus austriacus (L.) Link 7. Chamaecytisus pygmaeus (Willd.) 8. Chamaecytisus albus (Hacq.) Our studies were based on taxonomic and chemical investigations of the 8 species. The chemical studies were aimed at determining the existence of alkaloids and the quantity of sparteine. The studies can be summarized in two sections as follows: A. Taxonomic Studies Chamaecytisus Link materials were collected from different populations between 1986-1987. Taxonomic results were based on morphological and anatomical investigations conducted on field and herbarium materials. Morphological129 descriptions and apparent variations among the species were displayed by identification key, line drawings and photographs. Distribution areas were indicated on the map according to the Davis's grid system and to the cities. Anatomical studies were conducted on tangential sections of lower and upper surfaces of leaves and on cross sections of middle zone of roots, stems and leaves. B. Chemical Studies Above ground parts were extracted for alkaloids, and presence of sparteine and lupanine were determined quali tatively. Quantitative determination of sparteine was done by a TLC-densitometric method. Of the 8 species C. drepanolobus, C.cassius, C.pygmaeus, C.albus have been investigated for the first time for their alkaloid contents. C. cassius and C.pygmaeus were shown to contain sparteine both in above ground and under ground parts. This is the first study on the underground parts of, Chamaecytisus Link species for alkaloid deter mination.