Eskişehir ve Türkiye`de 1970-1986 yılları yaşam ümidi değişiminin incelenmesi

Abstract

73 VII. ÖZET Türkiye ve Eskişehir il ve ilçe merkezleri istatis tiklerine dayanarak, kadın ve erkek bireylerde 1970-1986 yıl ları arasında yaşam ümidini, yaşam tablosu yöntemine göre belirlemek ve yaşam tablolarına dayalı olarak Türkiye ve Es kişehir il ve ilçe merkezleri yaşa özel ölüm hızlarını tah min etmek ve sağlık düzeyi ile ilgili tahminlerde bulunmak ayrıca yaşam tablosu yöntemlerinin uygulana yönünden karşı laştırılmasını yapmak amacıyla bu araştırma yapılmıştır. Belirlenen yukarıdaki amaçları gerçeklemek amacıyla Eskişehir için Kısaltılmış ve Reed-Merrel Kısaltılmış yaşam tablosu, Türkiye için Kısaltılmış, Düzeltilmiş Nüfusa Göre, Chiang Kısaltılmış, Gompertz Olasılıklarına Göre ve Reed-Mer rel Kısaltılmış yaşam tablolarından yararlanılmıştır. Eskişehir il ve ilçe merkezleri için 1975 yılında do ğuştaki yaşam ümidi erkeklerde 54.79 yaş /yıl iken, kadınlarda 61.99 yaş/yıl; 1986 yılında ise erkeklerde 63.01 yaş/yıl, kadınlarda 69.35 yaş/yıl olarak bulunmuştur.74 Yıllara göre Eskişehir'de her iki cins için 12 yıl lık süre içinde O yaşta beklenen yaşamda yaklaşık 9 yaşlık bir artış kaydedilmiştir. Türkiye il ve ilçe merkezleri için 1970 yılı doğuş taki yaşam ümidi erkeklerde 61.59 yaş/yil iken, kadınlarda 68.07 yaş/yıl, 1985 yılında ise erkeklerde 65.10 yaş/yıl, kadınlarda 71.45 yaş/yıl olarak bulunmuştur. Türkiye'de her iki cins için 15 yıl içinde 0- yaşta beklenen yaşamda yaklaşık 6 yaşlık bir artış kaydedilmiş tir. Yaşam ümidini belirlemede yararlanılan yaşam tablo su tekniklerinden Kısaltılmış, Chiang ve Reed-Merrel Yöntem leri birbirine benzer sonuçlar verirken, Gompertz ve Düzel tilmiş Nüfusa Göre yaşam tablosu, yöntemleri diğer 3 yönteme yet yaş -gruplarına göre her iki cins için nüfus sayım sonuç larının taşıdığı hataya bağlı olarak daha düşük ya da fazla beklenen yaşam ümidi değerleri vermiştir. Uygulama kolaylığı, Türkiye ve Eskişehir, nüfus ve ölüm bildirimlerinin yapısı bakımından en uygun yaşam tablo su yöntemi Kısaltılmış yaşam tablosudur. 1975-1986 yılları BÖH ve 0-4 yaşa özel ölüm hızının yüksek olması nedeniyle beklenen yaşam ümidi gelişmiş ülke lere göre önemli düzeyde düşüktür. Eskişehir, 1986 yılı er kek bireyler 5* yaşta beklenen yaşam Ümidi 63.36 yaş/yıl, ka dınlar için 6 8.97 yaş/yıl bulunmuş, Türkiye için ise 1985 yı lı erkek bireyler için 64.42 yaş/yıl, kadınlar için 70.4 yaş/75 yıl bulunmuştur. Gelişmekte olan ülkelerde 5+ yaş beklenen yaşam ümidi değerlerden yaklaşık 5 yaş/yıl fazladır. 1985 yılı için ülkemizde sağlık düzeyi gelişmiş ülkelerden önemli düzeyde düşüktür. Ülkemizde sağlık düzeyinin yıllara göre değişimini izleyebilmek için nüfus ve ölüm istatistiklerinin düzenli; tek yaşlara göre toplanması ve rutin karar verme işlemle rinde yaşam tablosu yöntemlerinden yararlanılması gerekmek tedir.

76 SUMMARY THE INVESTIGATION OF THE LIFE EXPECTANCY VARIATION FROM 1970 TO 1986 IN ESKİŞEHİR AND TURKEY This research was designed to evaluate, the lif 2 expectancy leve.1 (e ) from registered statistics of deaths and census of population for the province and district Centers of Eskişehir arid Turkey with Life Table methods, to estimate the age-spesif ied mortality rate, the health level of population and to eritişe the life table methods in term of the efficacy and practical convenience to our data for both females and males. To realise the above objectives, Abridged and Reed- Merrel Life Table methods were built foı Eskişehir data and Abridged, Chiang's Abridged, Reed-Merrel and Gompertz for adjusted population data for Turkey data for estimating the life expectancy. ilevels. In Eskişehir, the Uife Expectancy at birth (e ) was estimated 61.99 years for females, 54.8 years for males in11 1975. Those estimates were calculated as 69.4 and 63.01 years respectively in 1986. For the 12-year period, 9-year increase was observed at e level for both sex in Eskişehir. For Turkey, e values were 62 years for males, 68 years for females in 1970. In 1985, those estimates were 65 and 71.5 years respectively. The increasing of e in the 15 year period was approximately 6 years. The Abridged, Chiang and Reed-Merrel Life Table Met hods have given the same life expectancy results. But Gompertz and Adjusted life table methods have given different estimates, lower or higher than theirs in both sex based on the error of census results. Practical and eas,-T applicable life table method was abridged Method for the demographic statistics of Eskişehir and Turkey. For the period of 1975-1986, e values were calculated significantly lower than developed countries because of the over realising the infant mortality rate and 0-4 age-specified mortality rate in Turkey and Eskişehir. e of 5 and over ages were 63.36 years.:for females and 68.97 years for females in Eskişehir for 1986 and those estimates were 64.42 and 70.4 years respectively in Turkey, those the values of e., were lower about five years than developed ones.78 The health level of our country is lower than the developed one, in term of the life table analysis results. To observe and estimate the right indices of health levels, it must be regularly recorded the mortality and other demographic statistics of all civilised area of Turkey according the single age and life table methods must be applied to demographic statistics for decision making in social and health planning on population in the Future.