Değişik nedenlere bağlı ölümlerin çoklu azalan yaşam tablosu yöntemiyle incelenmesi

Abstract

İÜ ÖZET Yaşam tabloları, ülkelerin sağlık düzeylerini açıklayan, ülkelerarası ve bölgelerarası karşılaştırmaları yapmayı sağlayan önemli istatistiksel ve epidemiyoloj ik yöntemlerden biridir. Bu araştırma, Türkiye il ve ilçe merkezleri için hazırlanan 1980, 1985 ve 1990 yıllarına ilişkin ölüm sayılarını ve il ve ilçe merkezleri nüfusunun yaş ve cinse göre dağılımının, yaş gruplarına ve cinsiyete göre kısaltılmış yaşam tablolarını, çoklu azalan yaşam tablolarını ve her bir hastalık için tekli azalan yaşam tablolarını oluşturmak amacıyla yapılmıştır. Türkiye il ve ilçe merkezlerinin 1980, 1985 ve 1990 yıllarına ilişkin yaşam tabloları oluşturulmuştur. Yaşam tabloları 10 'arlı yaş gruplarına ve cinsiyetlere göre farklı olarak hazırlanmıştır. Tabloların hazırlanmasında kullanılmak üzere BASIC dilde hazırlanan bilgisayar programından yararlanılmıştır. Doğuştaki yaşam ümidi, erkek bireylerde 1980 yılı için 62.95 yaş/yıl, 1985 yılı için 64.40 yaş/yıl, 1990 yılı için 68.73 yaş/yıl olarak hesaplanmıştır. Kadın bireylerde ise 1980 yılı için 68.46 yaş/yıl, 1985 yılı için 69.41 yaş/yıl ve 1990 yılı için 73.33 yaş/yıl olarak bulunmuştur. Erkek bireylerde; - Enfeksiyon ve Parazit Hastalıklarından ölümlerin engellenmesiyle doğuştaki yaşam ümidi 1980 yılıiv için 84.53 yaş/yıl, 1985 yılı için 83.71 yaş/yıl, 1990 yılı 88.42 yaş/yıl bulunmuştur. - Lenf ve Hematopoiyetik Dokuların Urları Dahil Habis Urlardan ölümlerin engellenmesiyle doğuştaki yaşam ümidi 1980 yılı için 82.77 yaş/yıl, 1985 yılı için 81.30 yaş/yıl ve 1990 yılı için 85.21 yaş/yıl olarak bulunmuştur. - Hipertansiyon Hariç Kalp Hastalıklarından ölümlerin engellenmesiyle doluştaki yaşam ümidi 1980 yılı için 75.77 yaş/yıl, 1985 yılı için 74.50 yaş/yıl ve 1990 yılı için 77.43 yaş/yıl olarak bulunmuştur. - Serebrovasküler Hastalıklardan ölümlerin engellenme siyle doğuştaki yaşam ümidi 1980 yılı için 83.67 yaş/yıl, 1985 yılı için 82.22 yaş/yıl ve 1990 yılı için 86.46 yaş/yıl olarak bulunmuştur. - Motorlu Taşıt Kazalarından ölümlerin engellenmesiyle doğuştaki yaşam ümidi 1980 yılı için 85.01 yaş/yıl, 1985 yılı için 84.07 yaş/yıl ve 1990 yılı için 88.30 yaş/yıl olarak bulunmuştur. - Araştırmaya alınan 5 hastalığın ölüm istatistikleri dışında Diğer Hastalıklardan ölümlerin engellenmesiyle doğuştaki yaşam ümidi 1980 yılı için 70.86 yaş/yıl, 1985 yılı için 73.23 yaş/yıl ve 1990 yılı için 77.52 yaş/yıl olarak bulunmuştur. Kadın bireylerde; - Enfeksiyon ve Parazit Hastalıklarından ölümlerin engel lenmesiyle doğuştaki yaşam ümidi 1980 yılı için 84.47 yaş/yıl, 1985 yılı için 84.20 yaş/yıl, 1990 yılı 88.48 yaş/yıl bulunmuştur.- Lenf ve Hematopoiyetik Dokuların Urları Dahil Habis Urlardan ölümlerin engellenmesiyle doğuştaki yasam ümidi 1980 yılı için 83.94 yas/yıl, 1985 yılı için 83.22 yaş/yıl ve 1990 yılı için 87.03 yaş/yıl olarak bulunmuştur. - Hipertansiyon Hariç Kalp Hastalıklarından ölümlerin engellenmesiyle doğuştaki yaşam ümidi 1980 yılı için 77.65 yaş/yıl, 1985 yılı için 76.48 yaş/yıl ve 1990 yılı için 79.36 yaş/yıl olarak bulunmuştur. - Serebrovasküler Hastalıklardan ölümlerin engellenme siyle doğuştaki yaşam Ümidi 1980 yılı için 83.80 yaş/yıl, 1985 yılı için 82.96 yaş/yıl ve 1990 yılı için 86.65 yaş/yıl olarak bulunmuştur. - Motorlu Taşıt Kazalarından ölümlerin engellenmesiyle doğuştaki yaşam ümidi 1980 yılı için 85.24 yaş/yıl, 1985 yılı için 84.77 yaş/yıl ve 1990 yılı için 88.62 yaş/yıl olarak bulunmuştur. - Araştırmaya alınan 5 hastalığın ölüm istatistikleri dışında Diğer Hastalıklardan ölümlerin engellenme siyle doğuştaki yaşam Ümidi 1980 yılı için 73.52 yaş/yıl, 1985 yılı için 75.73 yaş/yıl ve 1990 yılı için 79.14 yaş/yıl olarak bulunmuştur. Araştırmadan elde edilen bu sonuçlara göre araştırmaya alınan hastalıklardan ölümlerin engellenmesiyle yaşam ümidlerinde hem doğuşta hem de diğer yaş gruplarında artışlar gözlenmiştir.

VI SUMMARY Life table is one of the important statistical and epidemiological techniques which was explained and compared health levels among national or country. This research was designed to create Abridged Life Table, Multiple Decrement Life Table and Single Decrement Life Table for each cause of death distributed according to sex and age groups. These number of deaths were belonged to 1980, 1985 and 1990 years of the Province and District Centers of Turkey. For the Province and District Centers of Turkey, the Life tables belonging to 1980, 1985 and 1990 years were created. Life tables were designed according to 10-age groups and sex separataly. It was used the computer programs in BASIC to prepere the life tables. The male life expectancy at birth was estimated 62.95 years for 1980, 64.40 years for 1985 and 68.73 years for 1990. The female life expectancy at birth was estimated 68.46 years for 1980, 69.41 years for 1985 and 73.33 years for 1990 according to Abridged Life Table. In male; - When the deaths from Infectious and Parasitic Disease were eleminated, the life expectancy at birth was estimated as 84.53 years for 1980, 83.71 years for 1985 and 88.42 years for 1990. - When the deaths from Malignant Neoplasms was eleminated,vii the life expectancy at birth were estimated as 82.77 years for 1980, 81.30 years for 1985 and 85.21 years for 1990. - When the deaths from Heart Disease were eleminated, the life expectancy at birth was estimated as 75.77 years for 1980, 74.50 years for 1985 and 77.43 years for 1990. - When the deaths from Cerebro Vascular Disease were eleminated, the life expectancy at birth was estimated as 83.67 years for 1980, 82.22 years for 1985 and 86.46 years for 1990. - When the deaths from Motor Vehicle Traffic Accidents were eleminated, the life expectancy at birth was estimated as 85.01 years for 1980, 84.07 years for 1985 and 88.30 years for 1990. - When the deaths from Other Diseases excluding selected 5 diseases deaths were eleminated, the life expectancy of birth was estimated as 70.86 years for 1980, 73.23 years for 1985 and 77.52 years for 1990. In female; - When the deaths from Infectious and Parasitic Disease were eleminated, the life expectancy at birth was estimated, as 84.47 years for 1980, 84.20 years for 1985 and 88.48 years for 1990. - When the deaths from Malignant Neoplasms were eleminated, the life expectancy at birth was estimated as 83.94 years for 1980, 83.22 years for 1985 and 87.03 years for 1990. - When the deaths from Heart Disease were eleminated, the life expectancy at birth was estimated as 77.65 yearsviii for 1980, 76.48 years for 1985 and 79.36 years for 1990. - When the deaths from Cerebro Vascular Disease were eleminated, the life expectancy at birth was estimated as 83.80 years for 1980, 82.96 years for 1985 and 86.65 years for 1990. - When the deaths from Motor Vehicle Traffic Accidents were eleminated, the life expectancy at birth was estimated as 85.24 years for 1980, 84.77 years for 1985 and 88.62 years for 1990. - When the deaths from Other Diseases excluding selected 5 diseases deaths were eleminated, the life expectancy of birth was estimated as 73.52 years for 1980, 75.73 years for 1985 and 79.14 years for 1990. According to this research results, when the any specific cause of death eleminated, the life expectancies at birth and other age groups have prominently increased.