Aconitum nasutum fisch. ex reichb. (Kutul Kurtboğanı) alkaloitleri

Abstract

ÖZET Tubera Aconiti eski devirlerden beri drog olarak bilinmekte ve pek çok ülkede tıbbi amaçla kullanılmaktadır. Günümüzde Aconitum türlerinden izole edilen alkaloitlerin tıbbi müstahzar halinde tedavi sahasına girdiği görülmektedir. Bu durum Türkiye'de yetişen Aconitum türleri üzerindeki araştırmaların yetersizliğini ortaya koymuştur. Bu nedenle yurdumuzda yetişen dört türden biri olan Aconitum nasutum'un alkaloitleri belirlenmeye çalışılmıştır. Bitkinin toprak altı ve toprak üstü kısımlarından alkaloit ekstreleri elde edilmiş, bu ekstreler kütle spektrometresinde metastabil defokusing sistemi (MD) ile incelenmiş ve kolon kromatografisi ile iki alkaloitin izolasyonu gerçekleştirilmiştir. İzole edilen iki alkaloitten talatizamin bitkinin toprak altı ve toprak üstü kısımlarının ana alkaloitidir, 14-asetil talatizamin ise bu bitkiden ilk kez rapor edilmektedir. Anahtar Kelimeler :Tubera Aconiti. Aconitum, Aconitum nasutum, Diterpenoid Alkaloit, Kütle Spektrometrisi, Metastabil Defokusing, Talatizamin, 14-Asetiltalatizamin. iv

SUMMARY Tubera Aconiti was used as medicine since ancient times in many countries. Alkaloids isolated from Aconitum species are used in therapy today. It has been found that studies are not suffiecient in this area in Turkey. From this point of view one of four Aconitum species: Aconitum nasutum, growing in Turkey has been subjected for a research concerning the alkaloids of this plant. Alkaloid extracts from aerial parts and roots of the plant were investigated by mass spectrometry using metastable defocusing system. Two alkaloids were isolated by column chromatography. Talatizamine was found as the major compound both in the aerial parts and the roots of the plant, whereas 14- acetyl-talatizamine was reported for the first time in this plant. Key Words :Tubera Aconiti, Aconitum, Aconitum nasutum, Diterpenoid Alkaloid, Mass Spectrometry, Metastable Defocusing, Talatisamine, 14-Acetyltalatisamine.