Tavşanlarda genotip, cinsiyet ve mevsimin yaşama gücü büyüme ve döl verimine etkileri

Abstract

49 ÖZET Tavşanlarda Genotip, Cinsiyet ve Mevsimin Yaşama Gücü, Büyüme ve Dölverimine Etkileri Bu çalışma alternatif hayvansal protein kaynağı olabileceği düşünülen tavşan besisi yönünden bazı temel bilgiler oluşturulması, tavşanlarda genotip, cinsiyet ve mevsimin yaşama gücü, büyüme ve dölverimine etkilerinin belirlenmesi ve elde edilen bulguların istatistiki olarak değerlendirilmesi ile günümüze kadar yapılan çalışmalarla karşılaştırılarak, ileride yapılacak araştırmalara katkıda bulunulması amaçlanmıştır. Çalışma materyalini, 27 adet dişi ve 9 adet erkek tavşan ile bunlardan elde edilen 355 adet yavru oluşturmuştur. Çalışmaya dahil edilen 3 ırk tavşanın, bir örnekliğini sağlamak amacıyla, aynı yaşta olmasına dikkat edilmiştir ve bulgular karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. Sonuç olarak ; denemede yaşama gücü yönünden Beyaz Yeni Zelanda, Kaliforniya ve Şinşilla ırkları sırası ile 0-15. günde % 80.24 ; 69.40 ; 71.18, süt kesiminde % 63.58 ; 47.76 ; 62.71 v e d eneme s onunda % 5 8.02 ; 44.02 ; 6 1.01 olarak bulunmuştur. Mevsimlere göre yaşama gücü değerleri değişik olmuştur. Yaşama gücü değerleri kış, bahar ve yaz mevsimlerinde sırası ile 0-15. günde% 76.15 ; 67.78 ; 89.09, süt kesiminde % 62.91 ; 43.62 ; 80.00 ve deneme sonunda % 52.98 ; 43.62 ; 80.00 olarak bulunmuştur. Canlı ağırlık ortalamaları yönünden süt kesim yaşına kadar (60 gün) bahar mevsiminde dişi-erkek ; Beyaz Yeni Zelanda, Kaliforniya ve Şinşilla ırkları sıralamasıyla 1272.60-1197.90 g ; 1869.32-1373.84 g ve 962.00-1268.69 g olarak, kış mevsiminde aynı sırayla 1396.93 -1319.85 g ; 1322.14-1248.82 g ve 1099.87- 1113.19 g olarak, yaz mevsiminde dişi-erkek ; Beyaz Yeni Zelanda ve Kaliforniya sıralamasıyla 1262.04 -1 124.70 g ve 1231.86-1 140.1 1 g olarak tespit edilmiştir.50 Canlı ağırlık ortalamaları yönünden deneme sonunda (4 ay) bahar mevsiminde dişi-erkek ; Beyaz Yeni Zelanda, Kaliforniya ve Şinşilla ırkları sıralamasıyla 2493.81-2190.08 g ; 2695.48-2339.65 g ve 1800.00-2381.82 g olarak, kış mevsiminde aynı sırayla 2984.71 -2538.94 g ; 2486.88 - 2290.07 g ve 2784.28 - 2367.85 g olarak, yaz mevsiminde dişi-erkek ; Beyaz Yeni Zelanda ve Kaliforniya sıralamasıyla 2656.29 -2144.61 g ve 2048.62 - 1908.13 g olarak tespit edilmiştir. Dölverimi özellikleri incelendiğinde Beyaz Yeni Zelanda ırkında kış, bahar ve yaz mevsimi sırası ile doğuran dişi sayısı ; 9, 8 ve 4 adet, Kaliforniya ırkında 8, 8 ve 3 adet, Şinşilla ırkında ise kış ve bahar mevsimlerinde 6 ve 4 adettir. Beyaz Yeni Zelanda ırkında bir doğumda ortalama yavru sayısı ; süt kesimi ortalama yavru sayısı kış, bahar ve yaz mevsimi sırası ile 7 ; 5.66, 8.75 ; 4 ve 7.25 ; 6 adet, Kaliforniya ırkında aynı sıra ile 6.25 ; 2.62, 8 ; 2.87 ve 8.66 ; 6.66 adet, Şinşilla ırkında kış ve bahar mevsimi sırası ile 6.33 ; 3.50 ve 7 ; 3.50 adet tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler : Büyüme, Cinsiyet, Dölverimi, Genotip, Mevsim, Tavşan, Yaşama Gücü.

51 SUMMARY Effects of Genotype, Sex and Seasons on Livability, Growth, and Reproduction of Rabbits In this study, to obtain a basic knowledge about breeding rabbits, which is an alternative animal protein, and statistical evaluation of the effects of genotype, season and sex on the rabbit's livability, growth and reproduction and comparing with previous studies to help future studies, was aimed. A total of 27 female and 9 male rabbits and their 355 litters were used in the study. Three different rabbit breeds in the same age and weight were used and the outcome were evaluated comparatively. The results were found in the study the breeds livability of New Zealand White, Californian and Chinchilla breeds livability respectvely, for the 0-15 days 80.24 ; 69.40 ; 71.18 % and at the weaning 63.58 ; 47.76 ; 62.71 % and at the end of the study 58.02 ; 44.02 ; 61.01 % respectvely. Livability evaluations showed difference in each season. In winter, automn and summer season livability were found respectively, in 0-15 days, 76.15 ; 67.78 ; 89.09 %, at weaning 62.91 ; 43.62 ; 80.00 % and at the end of the study 52.98 ; 43.62 ; 80.00 %. In the automn, female and male New Zealand White, Californian and Chinchilla rabbits were weigh respectively, 1272.60 - 1 197.90 g ; 1869.32 - 1373.84 g ; 962.00 - 1268.69 g ; for the winter, 1396.93 - 1319.85 g ; 1322.14 - 1248.82 g;1099.87- 1113.19 g ; for the summer, 1262.04- 1124.70 g ; 1231.86-1140.11 g untill the weaning time.52 At the end of the study, (4 months), the same rabbits were checked again and in the spring female and male New Zealand White, Califomian and Chinchilla rabbits were weigh respectively, 2493.81 - 2190.08 g ; 2695.48 - 2339.65 g ; 1800.00 - 2381.82 g ; for the winter, 2984.71 - 2538.94 g ; 2486.88 - 2290.07 g ; 2784.28 - 2367.85 g ; for the summer, 2656.29-2144.61 g ; 2048.62 - 1908.13 g. When the reproduction of these breeds studied, New Zealand White female rabbits gave birth in winter, automn and summer respectively 9,8,4, Califomian females had 8,8,3 litters, and Chinchilla females winter and automn had 6 and 4 litters. At birth and at the weaning time in winter, automn and summer respectively, New Zealand White rabbits had 7 ; 5.66 - 8.75 ; 4 - 7.25 ; 6; Califomian females had 6.25 ; 2.62 - 8 ; 2.87 - 8.66 ; 6.66; Chinchilla females had 6.33 ; 3.50 - 7 ; 3.50 litters. Key Words : Growth, Sex, Reproduction, Genotype, Season, Rabbit Livability.