İlköğretim 1.basamak dönemi çocuklarda dil ve konuşma bozukluklarının öğretmenlerden bilgi alma yoluyla belirlenmesi

Abstract

ÖZET Yüksek Lisans Tezi İLKÖĞRETİM BİRİNCİ BASAMAK DONEMİ ÇOCUKLARDA DİL VE KONUŞMA BOZUKLUKLARININ ÖĞRETMENLERDEN BİLGİ ALMA YOLUYLA BELİRLENMESİ ÖZLEM ÖGE Anadolu Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dil ve Konuşma Terapistliği Anabilim Dalı Danışman: Prof. Dr. Ahmet Konrot 2004 Dil ve konuşma bozukluklarına çocukluk çağında sık rastlandığı bilinmektedir. Bu bozuklukların erken tanınması ve zamanında önlenmesi, çocuğun akademik, duygusal ve sosyal gelişiminin kötü etkilenmemesi açısından önem taşır. Bu çalışmanın amacı öğretmenlerden bilgi edinme yoluyla Eskişehir ili ilköğretim birinci basamaktaki öğrencilerde dil ve konuşma bozukluklarına rastlanma sıklığını belirlemek ve bu bozukluklarla demografik özelliklerin ilişkisini incelemektir. Dünya Sağlık Örgütü' nün tahminlerine göre, ortalama yaş grubunun yaklaşık % 3.5'unda dil ve konuşma bozukluğu gözlenmektedir. Eskişehir ilinde Milli Eğitim Bakanlığına bağlı 10 devlet ve 1 özel okulda 77 öğretmenden alınan bilgilerle ulaşılan 2356 öğrenci üzerinde yapılan bu çalışmada konuşma bozuklukları prevalansı % 5.56 olarak tespit edilmiştir. Toplam 2356 öğrenciden 131 öğrencide dil ve konuşma bozukluğu tespit edilmiştir. Bir öğrencide birden fazla bozukluk türü bir arada görülebilmektedir. Genel olarak tüm popülasyona bakıldığında da en çok 'sesletinT, en az da 'işitme' alanlarında sorun yaşandığı öğretmenler tarafından belirtilmiştir. Dil ve konuşma bozukluklarına erkek öğrencilerde, kızlara göre daha çok rastlandığı görülmüştür. Her iki cinste de en çok 'Sesletim' alanında sorun yaşandığı gözlenmektedir. Kız öğrencilerde sırasıyla; bazı sesleri söyleyememe, söylenemeyen seslerin yazıya yansıması, kekemelik, alıcı dil, ifade edici dil, konuşmada farklılık, dilbilgisi kullanımı, şive, hızlı konuşma, ses bozukluğu, sesin uygunluğu ve işitme alanlarında güçlük yaşandığı görülmektedir. Erkek öğrencilerde ise sırasıyla; bazı sesleri söyleyememe, söylenemeyen seslerin yazıya yansıması, dilbilgisi kullanımı, konuşmada farklılık, kekemelik, alıcı dil, ses bozukluğu, ifade edici dil, sesin uygunluğu, hızlı konuşma, şive ve işitme alanlarında güçlük yaşandığı görülmektedir. Bozukluklara en çok 1. Sınıflarda, en az 5. Sınıflarda rastlandığı belirlenmiştir. Bozuklukların sınıflara göre dağılımına bakıldığında öğretmenler, 1. Sınıf, 2. Sınıf, 3. Sınıf ve 4. Sınıf öğrencilerinde en çok 'Bazı Sesleri Söyleyememe', 5. sınıf öğrencilerinde ise bu sınıf düzeylerinden farklı olarak en çok 'Alıcı Dil' alanlarında sorun yaşandığını belirtmişlerdir. Genel olarak tüm sorunlarda sınıf düzeyi arttıkça, sorunlara rastlanma sıklığı azalmaktadır. Dil ve konuşma bozukluklarının kız çocuklara göre erkek çocuklarda daha fazla görüldüğü ve yaş arttıkça görülme sıklığının azaldığı ortaya çıkmıştır. Anahtar Kelimeler: Prevalans, Epidemiyoloji, Konuşma Bozuklukları ii

Ill ABSTRACT Master of Science Thesis PREVELANCE OF SPEECH AND LANGUAGE DISORDERS AMONG TURKISH GRADE SCHOOL (1-5) STUDENTS BASED ON TEACHER INFORMATION ÖZLEM ÖGE Anadolu University Institute of Medical Sciences Department of Speech and Language Therapy Supervisor: Ahmet Konrot 2004 It has been known that speech and language disorders are often observed in childhood period. Early diagnosis of these disorders are very important of emotional development, social development and school achievement of the child badly. The purpose of this study is determining the prevelance of speech and language disorders among Turkish students grade's 1-5 in Eskişehir and searching the correlation between the demographic properties. According to the findings of WHO, speech and language disorders can be seen in the % 3.5 of the population. This study was held in Eskişehir, in 10 government schools and in a college. According to the information from 77 teachers among 2356 students, the prevelance of speech disorders was % 5.56. Among 2356 students, 131 students were having speech and language disorders. One or more disorders could be seen in a student In the whole population, 'articulation disorders' were the most and 'hearing disorders' were the least problem areas. Boys were having more speech end language problems than girls. Articulation disorders were detected in both gender. Girls were having problems in; disarticulation of some phonemes, grammar, differences in speech, stuttering, receptive language, voice disorders, expressive language, proper voice, cluttering, dialect and hearing. The disorders were mostly seen the first grades and rarely seen in the fifth grades. Disarticulation of some phonemes were detected in firt, second, third and fourth grades; receptive language problems were more mostly detected in the fifth grades. As a result, speech and language disorders are seen in boys more than girls and as the age group gets older, the frequency of disorders becomes less. Keywords: prevalence, speech and language disorders, epidemiology. Ill