Kas gerilimi disfonisi tip 1 hastalığı ile yumuşak fonasyon indeksi (SPI) parametresi arasındaki ilişkinin ve ses terapisinin etkisinin değerlendirilmesi

Abstract

ÖZET Yüksek Lisans Tezi KAS GERİLİMİ DİSFONİSİ TİP 1 HASTALIĞI İLE YUMUŞAK FONASYON İNDEKSİ (SPI) PARAMETRESİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN VE SES TERAPİSİNİN ETKİSİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ SERKAN BENGİSU Anadolu Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dil ve Konuşma Terapistliği Anabilim Dalı Danışman: Doç. Dr. Seyhun TOPBAŞ 2004 Bu araştırmada, kas gerilimi disfonisi tip 1 hastalarının MDVP kullanılarak yapılan ses analizlerinde normalden farklılaşan parametrelerin saptanması ve yumuşak fonasyon indeksi (SPI) parametresi ile KGD tip 1 hastalığı arasında bir ilişkinin olup olmadığını belirlemek ve bu hastalara uygulanan ses terapisinin etkisinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Araştırma deneysel yönteme göre desenlenmiştir. Araştırma iki kısımda yapılmıştır. Birinci kısımda hastaların ses analizlerinde normalden farklılaşan parametreler saptanmış ve SPI parametresi ile KGD tip 1 hastalığı arasında bir ilişkinin olup olmadığını belirlemek amacıyla betimsel araştırma yöntemi uygulanmıştır. Araştırmanının ikinci kısmında KGD tip 1 hastalarında ses terapisi sonucunda analiz edilen ses parametrelerinde bir değişme olup olmadığını belirlemek ve uygulanan ses terapisinin etkililiğini değerlendirmek amacıyla ön test son test deneysel model uygulanmıştır. Bu araştırma İstanbul Cerrahi Hastanesinde KGD Tip 1 hastalan arasından seçilen 20 kişilik deney ve 20 kişilik kontrol grubu olmak üzere toplam 40 olgu üzerinde yapılmıştır. KGD Tip 1 tanısı ile çalışma kapsamına dahil edilen hastalara, terapi öncesi ve sonrasında akustik analiz yapılmıştır. Bu amaçla ses kaydı için dinamik mikrofon (Shure Dynamic Cardioid Microphone SM48) kullanılmıştır. Ses örnekleri, Sound Blaster Live ses kartı bulunan, Pentium IH 650 mHz. işlemcili bilgisayar ortamına kaydedilmiştir. Akustik inceleme, MDVP (Multi-Dimensional Voice Program, Model 5105, Versiyon 2.3) kullanılarak yapılmıştır. Ses terapisi öncesinde ve ses terapisi sonrasında oluşan değişimin istatistik analizi SPSS programında ilişkili t -test kullanılarak değerlendirilmiştir. Bu araştırmada KGD Tip 1 hastaların akustik analizlerinde normalden sapan parametreler incelenmiştir. Hastaların akustik inceleme değerlerinde en fazla etkilenen parametrenin %95 ile SPI' da olduğu izlenmiştir. Ardından vAm değerlerinde olguların % 55' inde bozulmanın olduğu izlenmiştir. Olguların % 45'inde vFo, jitter, PPQ % 30'unda sPPQ, % 20'sinde jitta % 15'inde shimmer, ShdB, ATRI % 10'unda APQ, sAPQ parametresinin normal değerlerden farklılaştığı görülmüştür. Ses terapisinin etkililiğini değerlendirmek amacıyla yapılan çalışmada ses terapisi öncesi ve sonrası değerler karşılaştırılmıştır. Buna göre bu hastalarda ses terapisi sonrasında en anlamlı değişiklik Yumuşak fonasyon indeksi (SPI) parametresinde gerçekleştiği görülmüştür. Bunu dışında temel frekans Fo, amplitüd varyasyonu (vAm), jitter, shimmer, perde pertürbasyon bölümü (PPQ), amplitüd pertürbasyon bölümü (APQ) parametrelerinde ses terapisi sonrasında değişim anlamlı olarak kabul edilmiştir. Gürültü harmonik oranı (NHR) parametresinde ses terapisi sonrası anlamlı bir değişim tespit edilmemiştir. Sonuç olarak, KGD tip 1 hastalığıyla SPI parametresi arasında bir ilişkinin olduğu ve ses terapisi sonucu SPI parametresi başta olmak üzere frekans ve amplitüd pertürbasyonuna ilişkin parametrelerde anlamlı değişim olduğu görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Ses Bozuklukları, Fonksiyonel Disfoni, Kas Gerilimi Disfonisi, Akustik Analiz, Ses Terapisi İİ

ABSTRACT Master of Science Thesis THE RELATIONSHIP BETWEEN SOFT PHONATION INDEX (SPI) AND MUSCLE TENSION DYSPHONIA TYPE 1 AND EFECTS OF VOICE THERAPY SERKAN BENGİSU Anadolu University Institute of Medical Sciences Department of Speech and Language Therapy Supervisor: Seyhun TOPBAŞ, Assc. Prof, phD 2004 This study aims to assess and describe the relationship between soft phonation index (SPI) and muscle tension dysphonia type 1 and its usefulness in determining the effects of voice therapy. The study is based on an experimental study and is composed a search for two phases. In the first phase, acoustic parameters beyound the normal limits were determined and any correlation between SPI and the muscle tension dysphonia (MTD) type 1 was conducted. The second phase was conducted to evaluate the effects of voice therapy in the analysed samples addressing the use of these parameters as a follow- up as well as a severity criteria. Twenty subjects with MTD type 1 and the same number of subjects with similar demographic data as a control group having no voice problems were included in the study. Dynamic microphone (Shure Dynamic cardioid microphone SM48), sound blaster live card, Pentium IH 650 mHz computer were used to record and analysed. Acoustic analysis was performed by using MDVP (Multi-Dimensional Voice Program, Model 5105, Version 2.3) software before and after therapy and the results were compared by using student -tests. The acoustic results showed that several parameters were effected in MTD typel patients. The most deviant parameter was found to be SPI (95%), whereas the second most common impairment was vAm(55%) Cases were also observed to have abnormalities in vFo, jitter, PPQ (45%), sPPQ (30%), jitta (20%), shimmer, ShdB, ATRI (20%), APqQ sAPQ (10%) levels. Voice outcomes were compared to evaluate the effects of the voice therapy. Statistically the most significant change was observed in SPL Additionally fundamental frequency (fo), amplitude variation (vAm), jitter (%), shimmer (%), pitch perturbation quotient (PPQ), amplitude perturbation quotient (APQ). These parameters statistically revealed significant changes before and after six sessions of voice therapy (p<0,05). The only parameter showing no significant change was the harmonic to noise ratio (HNR). It can be concluded that SPI seems to be highly correlated with the functional dysphonia MTD type 1 disorder. As the therapeutic approach proceeded, the parameters including the amplitude and frequency perturbations also showed a significant improvement Therefore these parameters, especially the SPI, can be used for detecting the severity and/or the success of the treatment modalities in MTD type 1 patients. Keywords: Voice Disorders, Functional Dysphonia, Muscle Tension Dysphonia, Acoustic Analysis, Voice Therapy