Bazı 6,8-diarilimidazo[1,2-a]pirazin türevlerinin ısıtma ve mikrodalga ışıma yöntemleri kullanılarak sentezi ve antikanser etkilerinin araştırılması

Abstract

ÖZET Yüksek Lisans BAZI 6,8-DİARİLİMİDAZO[l,2-a]PİRAZİN TÜREVLERİNİN ISITMA VE MİKRODALGA IŞIMA YÖNTEMLERİ KULLANILARAK SENTEZİ VE ANTİKANSER ETKİLERİNİN ARAŞTIRILMASI Kimyager İsmail KAY AĞIL Anadolu Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Farmasötik Kimya Anabilim Dalı Danışman: Prof. Dr. Şeref DEMİRAYAK Eylül 2004 Literatür araştırmaları sonunda, imidazo[l,2-a]pirazm türevlerinin, antihipertansif, antibronkospastik, kardiyak sitimülan, antiülser, antienflamatuar ve antikanser etkilere sahip oldukları görülmüştür. Doğal kaynaklı bazı imidazo[l,2-a]pirazin türevlerinin kemilüminesan özellik göstermesi, bu grup bileşiklere olan büyük ilginin nedenini oluşturmuştur.Çalışmada, 6,8-diarilimidazo[l,2-a]pirazin türevi bileşiklerin elde edilmesi ve antikanser etkilerinin araştırılması amaçlanmışlar. Bunun için, 2-ariloilimidazol türevleri ile uygun (û-bromoasetofenonlar aseton içerisinde reaksiyona sokularak l-(2-aril-2-okzoetil)-2-ariloilimidazol türevleri elde edilmiştir. Bu bileşiklerin, amonyum asetat ile asetik asid içerisinde reaksiyona sokulmasıyla da 6,8- diarilimidazo[l,2-a]pirazin türevlerine ulaşılmıştır. Bu reaksiyonun yapılmasında, alışılmış ısıtma yöntemi yanında, alternatif bir yöntem olarak mikrodalga ışıma yöntemi de kullanılmıştır. Elde edilen bileşiklerin fiziksel özellikleri, ince tabaka kromatografisinde, Rf değerleri ve UV absorbsiyon özellikleri ile saptanmış; yapılan ise İR, 1H- NMR, MS spektroskopik verileri ve elementel analiz sonuçlan yardımıyla kanıtlanmıştır. Elde edilen bileşiklerin tümü, Amerikan Ulusal Kanser Enstitüsüne (NCI) sunulmuş ve seçilen bileşiklerin antikanser etkileri araştırılmıştır. Önemsenecek boyutta değerler elde edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Ariloilimidazol, İmidazo[l,2-a]pirazin, Antikanser etki. ıı

ABSTRACT Master Thesis SYNTHESIS OF SOME 6,8-DIARYLIMIDAZO[l,2-a]PYRAZINE DERIVATIVES BY USING EITHER REFLUX OR MICROWAVE IRRADIATION METHOD AND INVESTIGATION THEIR ANTICANCER ACTIVITIES Chemist Ismail KAYAGDL Anadolu University Institute of Health Sciences Department of Pharmaceutical Chemistry Supervisor: Prof. Dr. Şeref DEMİRAYAK September 2004 As a result of our literature research, it has been observed that imidazo[l,2-a]pyrazine derivatives have antihipertensive, antibronchospastic, cardiac-stimulating, antiulcer, antiinflammatory effects. The cause of great attention on these structures can be attributed to the fact that the 111chemiluminescent compounds, such as Luciferin are imidazo[l,2-a]pyrazine derivatives. The syntheses of 6,8-diarylimidazo[l,2-a]pyrazine derivatives and investigation of their anticancer activities were aimed in this work. Thus, 2- aryloylimidazole derivatives were reacted with suitable co-bromoacetophenone compounds in acetone to give l-(2-aryl-2-oxoethyl)-2-aryloylimidazoles. The letters were reacted with ammonium acetate in acetic acid to obtain the aimed compounds. In this reaction, either the classical reflux method or microwave irradiation method were applied as alternative reaction conditions. Physical properties, Rf values on thin layer chromatography and UV absorption properties of the synthesised compounds were determined and their structures were elucidated by IR, 'H-NMR, MS spectral data and elemental analysis results. All of the synthesised compounds were offered to an American National Cancer Institute (NCI). Choiced compounds were investigated anticancer effects and remarkable activities were obtained. Keywords: Aryloylimidazole, Imidazo[l,2-a]pyrazine, Anticancer effect. IV