Bazı benzotiyazol türevi bileşiklerin streptozotosin ile deneysel alzheimer modeli oluşturulmuş sıçanlara ait öğrenme ve bellek parametreleri üzerine etkileri

Abstract

Bu tez çalışmasında, yeni sentezlenmiş beş adet benzotiyazol türevinin, intraserebroventriküler streptozotosin (STZ) enjeksiyonu ile deneysel Alzheimer modeli (DAM) oluşturulmuş olan sıçanların öğrenme ve bellek parametreleri üzerine etkileri araştırılmıştır.Etkileri test edilecek olan bileşikler, Alzheimer hastalığı'nı (AH) tedavi edici etkileri kanıtlanmış olan donepezil, FK960 ve sabeluzol adlı bileşiklerin fonksiyonel gruplarından hareketle sentezlenmiştir.1 mg,kg-1, 5 mg,kg-1 ve 10 mg,kg-1 dozlarında test edilen bileşiklerin, DAM oluşturulmuş sıçanların öğrenme ve bellek parametreleri üzerine etkilerini araştırmak üzere, yükseltilmiş artı labirent, Morris su tankı ve aktif öğrenme testleri uygulanmıştır. Bileşiklerin sıçanların spontan lokomotor aktiviteleri ve anksiyete düzeyleri üzerine etki gösterip göstermediklerini araştırmak üzere ise aktivite kafesi deneyleri yapılmıştır.Bu araştırmanın sonucunda, farmakolojik aktiviteleri incelenen beş benzotiyazol türevi bileşiğin dördünün, DAM oluşumuna bağlı olarak sıçanlarda ortaya çıkan öğrenme ve bellek bozukluklarına ilişkin parametreleri düzelttiği, serideki etkin bileşiklerin referans ilaç olarak kullanılan donepezile yakın düzeyde etki gösterdiği ortaya konulmuştur.Bileşiklerin yapı-etki ilişkileri incelendiğinde, kimyasal yapılarında fenil yerine, benzil grubu içeren bileşiklerin daha aktif oldukları saptanmıştır. Diğer yandan, bileşiklerin lipofiliteleri yükseldikçe, öğrenme ve bellek parametreleri üzerine gösterdikleri aktivitelerin de arttığı belirlenmiştir. Bu sonuç, lipofilitesi yüksek olan bileşiklerin santral sinir sisitemine girişlerinin daha fazla olması ile ilişkilendirilmiştir.Bu araştırmada elde edilen bulguların, AH'na bağlı öğrenme ve bellek bozukluklarını düzeltme potansiyeline sahip kimyasalların sentezine yeni bir ışık tutacağına ve henüz radikal bir tedavisi olmayan AH'nı tedavisi etmek üzere hızla devam eden ilaç geliştirme çalışmalarına katkıda bulunacağına inanılmaktadır.

In this thesis, effects of five newly synthesized benzothiazole derivatives on learning and memory parameters were investigated using streptozotocin (STZ) model of Alzheimer's disease (SMAD) in rats.Synthesis of test compounds were based on functional groups of donepezil, FK960 and sabeluzol, therapeutical drugs for AD.Plus maze, Morris water maze and avoidance tests were performed in order to examine effects of 1 mg,kg-1, 5 mg,kg-1 ve 10 mg,kg-1 doses of the test compounds on learning and memory parameters of SMAD in rats. Any effect of test compounds on spontaneous locomotor activity or anxiety level of rats were examined with the application of activity cage tests.As a result of this study, it has been revealed that, four of the five benzothiazole derivative tested compounds repaired the parameters related to the learning and memory deficits of SMAD in rats and their effects were close to the activity of reference drug, donepezile.When structure-activity relationship was taking into consideration, it was assigned that the compounds having benzyl group are more active than phenyl group in their chemical structure. Beside, more lyphophilic compounds were more active on learning and memory parameters. This result seems to be related with the easier passage of lyphophilic compounds to the central nervous system.The finding of this study are believed to light the way for the synthesis of new compounds active on learning and memory deficits of AD and contribute the drug development studies for this irremediable illness.