Pragmatik Dil Becerileri Envanteri`nin Türkçe standardizasyon çalışması

Abstract

Ülkemizde pragmatik dil sorunları olan çocuklar okulöncesi zamanda ve ilköğretimde görünür hale gelmekte ve zamanla sosyal ilişkilerinde artan sorunlarla karşı karşıya kalmaktadır. Ancak sorunun ne olduğunun saptanmasında ve uygun müdahale planının oluşturulmasında uzmanlar, ebeveynler ve öğretmenler çoğu zaman yetersiz kalmaktadır. Bunun nedenlerinden biri de pragmatik dil becerilerini değerlendirecek nesnel bir aracın bulunmamasıdır.Bu araştırmanın amacı 5-12 yaş arası çocukların pragmatik dil becerilerini değerlendirme için geliştirilmiş Pragmatik Dil Becerileri Envanteri'nin (PDBE) Türkçe adaptasyon ve standardizasyon çalışmasını yapmaktır.Pragmatik Dil Becerileri Envanteri Türkçe Versiyonu (PDBE-TV) 45 maddelik, norm referanslı, öğretmen değerlendirmesine dayalı bir değerlendirme aracıdır. Değerlendirme kategorisi 5-12 yaş arası çocuklarda pragmatik dil gelişimidir. 5-10 dakika gibi kısa bir süre içinde uygulanabilen bu değerlendirme 9 puanlı bir Likert ölçeği özelliği taşımaktadır.PDBE-TV, uygulaması ve yorumlaması kolay bir envanter olduğu için tercih edilmiştir. Aynı zamanda Türkçe'de henüz standardizasyonu yapılmış ve pragmatik dil becerilerini değerlendiren bir araç bulunmamaktadır. Bu nedenle bu envanterin konuyla ilgili bir giriş çalışması olması hedeflenmiştir.Bu araştırma betimsel bir araştırma niteliğindedir. Bu araştırmada İstanbul ilinde bulunan toplam 18 okuldan 705'i erkek ve 678'i kız olmak üzere toplam 1383 çocukla ilgili veri toplanmıştır. Bu çocukların yaş aralığı 5-12'dir.Yapılan analizler sonucunda PDBE-TV'nin alfa katsayısı açısından yüksek değerlere sahip olduğu ve güvenilir bir araç olduğu söylenebilir. Ek olarak yapılan test-tekrar test analizinde PDBE-TV'nin sonuçlarının zamana karşı kararlı olduğu görülmüştür. Ayrıca standardizasyonu yapılmamış olmasına karşın bir tez çalışmasında kullanılmış olan Pragmatik Dil Becerileri Kontrol Listesi Ölçeği kullanılarak ölçüt bağımlı geçerlilik değerlendirilmiştir. Bu veriler doğrultusunda PDBE-TV'nin Pragmatik Dil Becerileri Kontrol Listesi Ölçeği (PDKL) ile arasında ölçüt bağımlı geçerliğinin olduğu söylenebilir. Ayrıca PDBE-TV'nin otistik bozukluk gösteren bireyler ve zihinsel yetersizlikler gösteren bireyler ile normal gelişim gösteren bireyleri birbirinden ayırdığı sonucuna varılmıştır.Dolayısıyla bu envanter okullarda tarama amaçlı olarak kullanılabilir ve ortalamanın altında olduğu tespit edilen bir öğrencinin daha detaylı değerlendirilmesi amacıyla çocuk nörologları, rehberlik ve araştırma merkezleri gibi çeşitli yerlere yönlendirilmesi mümkün olabilir. Ayrıca pragmatik dil becerilerini geliştirmek amacıyla hedefler belirlenmesinde de bu envanterin maddelerinden yararlanılabilir.

In Turkey, children with pragmatic problems become apparent at preschool and elementary school with accompanying diffuculties in their social relations which increase gradually. However experts, parents and teachers usually remain unsatisfactory in determining the problem and forming the corresponding intervention plan. One of the reasons for this issue is the lack of an objective instrument which can evaluate pragmatic skills.Purpose of this research is adaptation and standardization of Pragmatic Language Skills Inventory (PLSI) into Turkish. PLSI is designed to evaluate pragmatic skills of 5-12 years old children.Turkish version of Pragmatic Language Skill Inventory (PDBE-TV) has 45 articles, standard reference and it is dependant on teacher evaluation. Evaluation category is pragmatic language development of the children between 5 and 12 years old. The evaluation can be applied in such a short time such as 5-10 minutes and it features a 9 points Likert scale.PDBE is preferred because of its easy application and interpretation. In addition, there is yet no standardized instrument in Turkish which can evaluate pragmatic language skill. Therefore this inventory aims to be an introductory study about the topic.This research is descriptive. In this research data is gathered from 705 males and 678 females, in total 1383 children who are between 5-12 years old among 18 schools in İstanbul.Analysis yielded a high alpha coefficient which points out that PDBE-TV is indeed a reliable inventory. In addition re-testing results showed that PDBE-TV is time-independent. Although not standardized, another thesis research Pragmatic Language Skills Control List Scale is used to evaluate the criteria dependent reliability. According to data gathered, it can be stated that PDBE-TV and Pragmatic Language Skills Control List Scale have criteria interdependent reliability. Furthermore it is observed that PDBE-TV can differentiate between persons with autistic defect, mental incapacity and persons who show normal development.Therefore this inventory can be used as a means to scan in schools and upon determining below average students, those students can be directed to proper child neurologs, guidance and research centers in order to be evaluated in detail. This inventory?s articles can also be used in setting objectives to improve pragmatic language skills.