Basketbol oyuncularının görüşlerine göre antrenörlerin karizmatik liderlik özelliklerinin takım bütünlüğüne etkisi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, 2010?2011 sezonunda Türkiye Basketbol Federasyonuna bağlı liglerde görev yapan antrenörlerin oyuncuları tarafından algılanan karizmatik liderlik özelliklerinin, takımın bütünlüğüne etkisinin değerlendirilmesidir. Beko Basketbol Ligi, Türkiye Kadınlar Basketbol Ligi (TKBL), Türkiye Basketbol 2. Ligi (TB2L), Türkiye Kadınlar Basketbol 2. Ligi (TKB2L), Erkekler Basketbol Bölgesel Liginde (EBBL) mücadele eden 52 takım ve 553 sporcu çalışmanın örneklemini oluşturmuştur. Verilerin toplanmasında kullanılmak üzere Karizmatik Liderlik ve Grup Bütünlüğü Ölçekleri kullanılmıştır. Çalışma amaçları doğrultusunda geliştirilen Karizmatik Liderlik Ölçeği 8 faktör ve 35 maddeden oluşmaktadır. Açıklayıcı faktör analizi sonucunda Grup Bütünlüğü Ölçeği'nin 3 faktöründen yararlanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS 18.0 ve LISREL 8.80 paket programlarından faydalanılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde sporcuların demografik özelliklerine ait frekans tablolarından, güvenilirlik testlerinden (Cronbach Alpha), korelasyon analizinden, t- testinden, tek yönlü varyans analizinden, açıklayıcı ve doğrulayıcı faktör analizinden yararlanılmıştır.Elde edilen bulgular doğrultusunda Değer İçin Risk Alma (DEGER) ile Etkileyicilik (ETKI) arasındaki ilişki, Motive Edici İletişim (MOT. İ.) aracılık etkisi ile sağlandığı görülmektedir. Sıradışı Görünüş (SDG) ile Grubun Görev Çekiciliği (GGC) ve Grubun Sosyal Bütünlüğü (GSB) arasındaki ilişki Antipatik Algı (ANTI) aracılık etkisi ile sağlandığı tespit edilmiştir. Antipatik Algı (ANTI) ile Grubun Görev Çekiciliği (GGC) ve Grubun Sosyal Bütünlüğü (GSB) arasında ise negatif bir ilişki bulunmuştur. Kişiselleştirilmiş İlgi (İLGİ) ile Grubun Görevde Bütünleşmesi (GGB), Grubun Sosyal Bütünlüğü (GSB) ve Grubun Görev Çekiciliği (GGC) arasındaki ilişki, Güven (GUVEN) aracılık etkisi ile sağlanabileceği belirtilmektedir. Kişilik alt boyutunun (Kişilik), Güven (GUVEN) ile negatif bir ilişkisi olduğu görülmektedir. Çalışmadan elde edilen bulguların başta basketbol olmak üzere diğer takım sporlarında görev yapan antrenörlerin, takımlarında iyi bir iklim yaratmalarına ve takımlarındaki bütünlüğü sağlamalarına katkı sağlayabileceği düşünülmektedir.Anahtar Kelimeler: Karizma, Karizmatik Liderlik, Karizmatik Liderlik Teorileri, Grup Bütünlüğü, Yapısal Eşitlik Modellemesi.

The aim of this study is to evaluate the effects of the charismatic leadership characteristics of coaches - as perceived by the players - on ?team cohesiveness?. The subjects of the study consist of 553 basketball players and coaches working for 52 teams playing in the following leagues of Turkish Basketball Federation during 2010 ? 2011 season: Beko Basketball League, Turkish Women?s Basketball League (TWBL), Turkish 2nd Basketball League (TB2L), Turkish Women?s Basketball 2nd League (TWB2L), Men?s Basketball Local League (MBLL). The instruments used in the study are ?Charismatic Leadership Questionnaire? and ?Group Enviroment Questionnaire?. The first one, namely ?Charismatic Leadership Questionnaire?, was developed for the purposes of this study and includes 8 factors and 35 items. According to explanatory factor analysis, 3 factors of ?Group Enviroment Questionnaire? were used. SPSS 18.0 and LISREL 8.80 software programs were applied for the statistical analyses. For data analysis procedures the following analyses were used: frequency tables for demographic characteristics, reliability tests (Cronbach Alpha), correlation analysis, t-test, one-way anova analysis, explanatory and confirmatory factor analysis.The results obtained from the study show that the relationship between ?Risk Taking for the Value? and ?Impresiveness? is realized through ?Motivating Communication?. The relationship between ?Unusual Appearance?, and ?Attraction to group ?task? and ?Group integration- social? is realized through ?Antipathetic Perception?. On the other hand, a negative relationship was found between ?Antipathetic Perception? and ?Attraction to group -task? and ?Group integration social?. The results suggest that the relationship between ?Personalized Interest? and ?Group integration- task?, ?Group integration - social? and ?Attraction to group ?task? can be realized through ?Trust?. It is also found that ?Personality? has a negative relationship with ?Trust?. The results obtained from this study are expected to contribute to the attempts by coaches of other team sports even other than basketball to create a positive atmosphere in the teams and to ensure team cohesion.Key Words: Charisma, Charismatic Leadership, Charismatic Leadership Theories, Group Cohesiveness, Structural Equation Models.