Mentha spicata l. alttürlerinin fenolik bileşikleri ve antioksidan aktivitelerinin YBSK-KS/Ksyöntemi ile belirlenmesi

Abstract

Antioksidan etkili bileşikler genellikle canlı organizmalarda hücre bütünlüğünün korunması ve gıdalardaki bozulmaların önlenmesi için önemli olan ve yaygın kullanılan maddelerdir. Canlı organizmaların yaşam süresi ve kalitesi açısından hücre bütünlüğünün korunması önemlidir. Hücre bütünlüğünün korunması hücre membranlarının büyük bir kısmını oluşturan lipit dokusunun bozulmadan kalabilmesi ile mümkündür. Bu bütünlüğün antioksidan maddeler ile sağlanabildiği bilinmektedir. Günümüzde bu amaçla daha çok sentetik antioksidan maddeler kullanılmaktadır. Bununla birlikte, sentetik kimyasalların zararlı etkileri ile ilgili artan bilimsel bulgular nedeniyle, doğal maddelerin antioksidan etkileri ile ilgili araştırmalar artarak devam etmektedir. Bu tez kapsamında Türkiye'de yetişen Mentha spicata L'nın iki alttürü, Mentha spicata L. ssp. spicata ve Mentha spicata ssp. tomentosa (Briq.) Harley kullanılmış ve şimdiye kadar Mentha spicata alt türleri ile ilgili yapılmış en ayrıntılı fenolik bileşik analizi araştırması olmuştur. Toplam 80 maddenin Yüksek Basınçlı Sıvı Kromatografisi-Kütle Spektrometresi/ Kütle Spektrometresi (YBSK-KS/KS) ile analizi yapılmış ve yapıları aydınlatılmaya çalışılmıştır. Bu fenolik maddelerden 18 tanesi ise Mentha cinsinde, 25 tanesi Mentha spicata türünde ilk defa tespit edilmiştir.Mentha cinsi için yeni olan fenolik maddeler: sagerinik asit, ikarisit B5 glukopiranozit, apigenin asetilglukozit, luteolin asetilglukozit, salvianolik asit F, salvianolik asit C, salvianolik asit A, feruloilkinik asit, ponsirin, metil litospermat, dimetil litospermat, metil danşensu, 4-kafeoilkinik asit (kriptoklorojenik asit), 3-kafeoilkinik asit, 3-kumaroil kinik asit, 4-kumaroilkinik asit, kafeoil glukoz, dimetil rosmarinat olarak sıralanabilirDiğer Mentha türlerinde rastlanmasına karşın daha önce Mentha spicata da rastlanmayan fenolik maddeler ise: salvianolik asit E, protokateşik asit heksozit, 12-hidroksi jasmonat sülfat ve metil rosmarinat, genkvanin, visenin-2, danşensu dimer'dir.Ekstrelerin antioksidan aktivitelerini belirlemek amacıyla 1,1-difenil-2-pikrilhidrazil (DPPH?) radikal süpürücü etkileri, ß-karoten-linoleik asit oksidasyonunu ve linoleik asit peroksidasyonunun inhibe etmeleri, ABTS? radikali süpürücü etkileri troloksa eşdeğer olarak (TEAK) incelenmiştir. ABTS? radikali ile kolon sonrası her bileşik ayrı ayrı reaksiyona sokulmuş ve ekstre içindeki her molekülün antioksidan aktivite güçleri belirlenmiştir. Etkiden sorumlu olan her molekül YBSK-MS/MS yardımı ile tanımlanmıştır. Ayrıca ekstrelerin indirgeme kapasiteleri ile spektrofotometrik (toplam fenol, toplam flavonoit) ve kromatografik (YBSK, GK/KS, GK/FID, YBSK-KS/KS) olarak kompozisyonları da belirlenmiştir.Anahtar Kelimeler: Lamiaceae, Mentha spicata; Mentha spicata ssp. spicata; Mentha spicata ssp. tomentosa; YBSK-KS, Fenolik bileşikler; Antioksidan aktivite

In gerenal terms antioxidant compounds are important in contributing to the protection of living organizms for the cell integrity and thus widely used in foods to avoid spoilage and detoriation. For the lifespan and quality of living organizms maintaining the cell integrity is also vital. Maintaining the integrity of cell membranes is largely possible with the intact cell lipid layers. It is known that this integrity may be achieved by antioxidant substances. For this purpose generally synthetic antioxidants are used more frequently. However, the in the light of increasing scientific evidence on the potential harmful effects of synthetic chemicals versus natural substances continue to be the subject of increasing antioxidant research. In this present work, Mentha spicata L. ssp. spicata and Mentha spicata ssp. tomentosa (Briq.) Harley two subspecies of Mentha spicata L growing in Turkey, were investigated and analyzed in most detail for their phenolic composition, respectively. High Pressure Liquid Chromatography- Mass Spectroscopy/ Mass Spectroscopy (HPLC-MS/MS) was used in the detection and elucidation of 80 compounds. 18 of the phenolics were identified in Mentha species and 25 of them were identified in the Mentha spicata genus for the first time.New phenolic compounds for the Mentha sp. are namely: salvianolic acid F, sagerinic acid, icariside B5 glucopyranoside, apigenin acetylglucoside, luteolin acetylglucoside, salvianolic acid C, salvianolic acid A, feruloylquinic acid, poncirin, methyl lithospermate, dimethyl litospermate, methyl danshensu, 4-caffeoylquinic acid, 3-caffeoylquinic acid, 3-coumaroylquinic acid, 4-coumaroylquinic acid, caffeoyl glucose, and dimethyl rosmarinate, respectively. Other phenolic compounds reported in Mentha species but not in Mentha spicata are namely; salvianolic acid E, 12-hydroxyjasmonate sulphate, protocatechuic acid hexoside, methyl rosmarinate, genkwanin, vicenin-2 and the danshensu dimer, respectively.Antioxidant activity of the extracts were determined using 1,1-diphenyl-2-picrylhydrazyl (DPPH?) radical scavenging activity, ß-carotene-linoleic acid co-oxidation assay and linoleic acid peroxidation assay. ABTS? radical scavenging activity was calculated as trolox equivalent (TEAC). Post column derivatization with ABTS?radical was also done for evaluation of all phenolics within the extracts. Active coumpounds were determined using LC-MS/MS. In addition, the reduction power and chemical composition of extracts were analysed by spectrophotometric (total phenol, total flavonoids, total flavonols) and chromatographic (HPLC, GC/MS, GC/FID, LC-MS/MS) techniques.,Keywords: Lamiaceae, Mentha spicata; Mentha spicata ssp. spicata; Mentha spicata ssp. tomentosa; HPLC-MS, Phenolic Compounds; Antioxidant activity