İki dil testinin (tedil ve todil) tipik ve atipik dil gelişimi gösteren çocuklarda ayırt ediciliğinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışmada Türkiye'de kullanılan iki farklı dil gelişimi testi için veri tabanlı ayırt etme ölçüt puanı belirlenmesi ve bu testlerin tekdilli ve ikidilli normal gelişim gösteren ve tek dilli dil bozukluğu olan gruplarda ayırt etme düzeylerinin belirlenmesi amaçlanmıştır.Çalışmada Türkçe Erken Dil Gelişimi Testi (TEDİL: n=1431) ve Türkçe Okul Çağı Dil Gelişimi Testi (TODİL: n=1252) testleri için toplam 2683 çocuktan toplanan veri kullanılmıştır. Veri tabanlı ölçüt puanını belirlemeye yönelik yapılan analiz sonucunda TEDİL ve TODİL alt testleri ve bileşke puanları için ölçüt tanı puanı olarak -1.00 SS yani 85 standart puan belirlenmiş ve çalışmanın analizleri bu puan temel alınarak gerçekleştirilmiştir. Diğer yandan, bir ölçme aracının tanısal doğruluğu incelenirken sadece duyarlılık ve özgüllük değerlerine başvurmanın yanlış sonuçlar verebileceği bilinmektedir. Bunu gidermek için daha nesnel sonuçlar verebilen pozitif veya negatif olasılık oranlarının asgari düzeyde olması ve duyarlılık ve özgüllük arasındaki farkın minimum düzeyde tutulması gibi unsurlar da göz önünde bulundurulmalıdır. Bu amaçla bu çalışmada tek bir ölçüte göre karar verilmemiş; birden fazla ölçütün birarada bulunması göz önünde bulundurulmuştur.Çalışmada elde edilen bulgulara göre, öncelikle TEDİL ve TODİL testleri dil ve konuşma bozuklukları alanında kullanılacak ölçme araçları için gerekli asgari psikometrik niteliklere sahip ve tanısal doğruluk değerleri açısından incelenmeye uygun nitelikte bulunmuştur. Belirlenen veri tabanlı ölçüt puanla incelenen TEDİL ve TODİL'in farklı dil bozuklukları alt gruplarının yüksek derecelerde ayırt edicilik oranlarına sahip olduğu belirlenmiştir. Bu iki testin, normal dil gelişimi gösterdiği düşünülen ikidilli popülasyonlarda özgüllük değerlerine bakıldığında ise her iki testin de beklenenin oldukça altında bir özgüllüğe sahip olduğu ortaya koyulmuştur. Diğer deyişle, bu bulgulara göre TEDİL ve TODİL testleri normal gelişim gösteren birinci dili Türkçe olmayan ikidilli bireyleri doğru olarak ayırt etmede mevcut bulgulara göre beklendik düzeyin altındadır.

The aim of this study is to define a data based cut-off criteria for two standardized, reliable and valid language development tests in Turkish (TEDİL: Test of Early Language Development-Third Edition and TODİL: Test of Language Development-Primary-Fourth Edition) and to investigate the tests' identification accuracy of typically developing children and children with language impairment. In the study, a total of 2683 children's data were used for both TEDİL (n=1431) and TODİL (n=1252), which is quite representative of the population. According to the analysis, the data-based cut-off point was found -1.00 sd or 85 quotient for both TEDİL and TODİL's subtests and spoken language score, and for the following analysis the mentioned data-based criteria points have been used. On the other hand, due to the limitations of the sensitivity and specificity, an alternative technique was recommended to find out positive and negative likelihood ratios. In other words, in diagnostic accuracy studies, not only high sensitivity and specificity ratios but also a minimum level of positive and negative likelihood ratios and minimum difference between sensitivity and specificity is required. In this study, these issues are also considered. According to the results, the tests' identification degree of normal developing children and children with language problems was found adequate. Namely, TEDİL and TODİL have the potential for discriminating the subgroups of primary (language delay and potential SLI) and secondary language problems (as intellectual disabilities and autism spectrum disorders). However, they have been found inadequate in the identification of typically developing bilingual children whose first language is not Turkish.