Algılanan taraftar odaklılık ve ilişki kalitesinin taraftar tüketim davranışı üzerine etkisinin incelenmesi

Abstract

Araştırma ülkemizde futbolda taraftar odaklılığı betimleyen boyutların ve futbol kulübü ile futbol taraftarı arasındaki ilişki kalitesi boyutlarının ortaya konmasını amaçlamaktadır. Ayrıca araştırma, futbol taraftarı tüketim davranışını ortaya koyan unsurların belirlenmesi ve futbolda taraftar odaklılığın ilişki kalitesi üzerine etkilerini ortaya koymanın yanı sıra ilişki kalitesinin taraftar tüketim davranışına etkisini, taraftarların stadyumda ve deplasmanda maçlara katılım düzeylerini ortaya koymayı ve stadyumlarda maç izleyen, takımlarını medya aracılığıyla takip eden ve takımlarının lisanslı ürünlerini satın alan taraftarın demografik özelliklerini belirlemeyi amaçlamaktadır. Araştırmanın çalışma grubu, Beşiktaş, Eskişehirspor, Fenerbahçe ve Galatasaray Spor Kulüplerinin stadyumlarında takımlarının maçlarını izleyen, lisanslı ürünlerini tüketen ve takımlarını medyadan takip eden 1461 futbol taraftarından oluşmaktadır. Araştırma kapsamında psikometrik niteliklere ilişkin kanıtlar ortaya konularak kültürümüze uygun 10 madde ve 4 boyuttan oluşan Futbol Kulübü Taraftar Odaklılık (F-ORIENT) Ölçeği geliştirilmiştir. Bu boyutlar stadyum hizmetleri, taraftar istek ve şikayetleri, kampanya ve etkinlikler ve tanıtım olarak isimlendirilmiştir. Ayrıca, araştırmada futbol taraftarı ve futbol kulübü arasındaki ilişki kalitesi boyutlarının belirlenmesini ortaya koymak amacıyla dilimize uyarlanan 19 ifade ve 5 boyuttan oluşan Futbol Kulübü-Futbol Taraftarı İlişki Kalitesi Ölçeği ve futbol taraftarlarının tüketim davranışını ortaya koyan unsurların belirlenmesi adına dilimize uyarlanan 11 ifade ve 4 boyuttan oluşan Futbol Taraftarı Tüketim Davranışı ölçeği geliştirilmiştir. Araştırma kapsamında bu üç ölçeğin ilişkisini ortaya koyan kuramsal modele ilişkin analiz sonuçları yapılmış ve modelin iyi düzeyde doğrulandığı ortaya çıkmıştır.Anahtar Kelimeler: sporda müşteri ilişkileri yönetimi, taraftar ilişkileri yönetimi, taraftar odaklılık, ilişki kalitesi, taraftar tüketim davranışı

The study aims to determine the dimensions about fan orientation in soccer and relationship quality dimensions between soccer clubs and soccer fans. Also, the study aims to reveal the factors about fan consumption behavior and the effects of fan orientation on relationship quality, moreover the effects of relationship quality on fan consumption behavior. Also, determining the fans' attendance levels of home and away games and demographic characteristics of fans attending stadiums, watching their teams via television and buying licensed merchandise. The sample of the study comprised of 1461 soccer fans attending stadiums of Beşiktaş, Eskişehirspor, Fenerbahçe and Galatasaray, buying licensed merchandise of their teams and following their teams by TV. In the study, Soccer Club Fan Orientation Scale (F-ORIENT) was developed in terms of the psychometric properties and our culture including 10 items and 4 dimensions. These dimensions were named, stadium service, wishes and complaints of fans, campaigns and events and publicity. Also, in the research Relationship Quality Scale Between Soccer Club and Soccer Fans was translated into our language and developed including 19 items and 5 dimensions in order to reveal the relationship quality factors between soccer club and fans and Fan Consumption Behavior Scale was developed including 11 items and 4 dimensions for describing the components of soccer fan consumption behaviors. Within the study the objective of testing the proposed conceptual model revealing the relationship of the scales was developed and results suggested that model fits the data well.Key Words: customer relationship management in sport, fan relationship management, fan orientation, relationship quality, fan consumption behavior