Bazı ferula uçucu yağlarının kimyasal bileşimi, biyolojik aktivite, ın vıtro sitotoksisite ve genotoksisite yönünden incelenmesi

Abstract

Günümüzde doğal kaynaklı ürünlere ilginin artmasıyla bilimsel alanda bu yöndeki çalışmalar da hız kazanmıştır. Uçucu yağlar, eski çağlardan günümüze kadar kullanılagelen aromatik sıvılardır. Koku, tat maddesi olarak kullanımlarının dışında farklı biyolojik aktiviteleri nedeniyle sağlık alanında da kullanımları bulunmaktadır. Ferula L. cinsi Apiaceae familyasının en önemli cinslerinden biridir. Türkiye'de 17, Asya'da 177, dünyada ise 180-185 türü bulunmaktadır.Bu çalışmada Ferula hermonis Boiss., F. brevipedicellata Peşmen ex M. Sağıroğlu & H. Duman ve F. rigidula DC. uçucu yağlarının analizleri eş zamanlı olarak GK ve GK/KS ile gerçekleştirilmiştir. F. brevipedicellata ve F. rigidula uçucu yağlarının ana bileşikleri α-pinen (%68.9 ve %73.0, sırasıyla), β-pinen (%5.3 ve %4.0, sırasıyla) ve naftalen (%4.3 ve %8.5, sırasıyla); F. hermonis uçucu yağının ana bileşikleri ise α-pinen (%64.1), naftalen (%8.3) ve trans-verbenol (%4.8) olarak belirlenmiştir. Uçucu yağların mikrodilüsyon yöntemi ile antimikrobiyal aktiviteleri belirlenmiş, mikroorganizmalara göre değişen orta ya da zayıf derecede aktivite tespit edilmiştir. DPPH● radikali ile yapılan serbest radikal süpürücü etki tayini sonucunda uçucu yağların 0.5 mg/mL ve daha düşük konsantrasyonlarda antioksidan aktivite göstermediği saptanmıştır. Uçucu yağların sağlıklı bir hücre hattı olan NIH3T3'e (ATCC® CRL-1658™, fare embriyonik fibroblast hücreleri) karşı sitotoksisiteleri belirlenmiştir. Aktivite deneyleri ve sitotoksisite testi sonucunda umut vadedebileceği düşünülen F. rigidula uçucu yağına uygulanan Ames MPFTM 98/100 testi sonucunda, uçucu yağın test edilen dozlarda mutajenik olmadığı belirlenmiştir.Bu çalışma F. hermonis, F. brevipedicellata ve F. rigidula uçucu yağlarının antioksidan aktivite ve sitotoksisite; F. brevipedicellata ve F. rigidula uçucu yağlarının kimyasal bileşimlerinin belirlenmesi ve antimikrobiyal aktivite; F. rigidula uçucu yağının genotoksisite değerlendirilmesi açısından ilk olma özelliği taşımaktadır.Anahtar Kelimeler: Ferula sp., uçucu yağ, antimikrobiyal, antioksidan, NIH3T3, Ames MPFTM 98/100

Today with growing interest in natural products, works in this field also have gained momentum in the scientific field. Essential oils are aromatic liquid that have been used since ancient times. Besides being used as flavours and fragrances, they have been used in health care due to the different biological activities. The genus Ferula is one of the most important species of the Apiaceae family. It contains 17 species in Turkey, 177 in Asia and 180-185 in the world. In this study, analyses of essential oils of Ferula hermonis Boiss., F. brevipedicellata Peşmen ex M. Sağıroğlu & H. Duman ve F. rigidula DC. were simultaneously performed by GC and GC/MS. The main components of the essential oils of F. brevipedicellata ve F. rigidula were determined as α-pinen (68.9% and 73.0%, respectively), β-pinen (5.3% and 4.0%, respectively) ve naftalen (4.3% and 8.5%, respectively); the main components of the essential oils of F. hermonis were determined as α-pinen (64.1%), naftalen (8.3%) and trans-verbenol (4.8%). Antimicrobial activity of the essential oils was determined by microdilution method and according to results the essential oils have moderate or weak activity aganist microorganisms. The results of determination of free radical scavenging effects with DPPH● was showed that the essential oils have no antioxidant activity at 0.5 mg/mL and lower concentrations. The cytotoxicity of essential oils was determined aganist NIH3T3 (ATCC® CRL-1658™, mouse embriyonic fibroblast cell line) which is a normal cell line. The essential oil of F. rigidula, may be promising one according to the results of biological activity and cytotoxicity assays, was applied Ames MPFTM 98/100 test and it was determined that not mutagenic in tested doses. The study is the first investigation in terms of antioxidant activity and cytotoxicity of essential oils of F. hermonis, F. brevipedicellata and F. rigidula; antimicrobial activity and determination of chemical composition of essential oils of F. brevipedicellata and F. rigidula; evalution of genotoxicity of essential oil of F. rigidula.Keywords: Ferula sp., essential oil, antimicrobial, antioxidant, NIH3T3, Ames MPFTM 98/100