Sinüzit patojenlerinin uçucu yağ ve bileşenlerle inhibisyonu

Abstract

Sinüzit antibiyotik tedavisi gerektiren en yaygın üst solunum yolu hastalıklarından biri olup genellikle bakteriyel enfeksiyon sonucu gelişmektedir. Son yıllarda antibiyotik dirençli enfeksiyonlardaki artış nedeniyle yeni ilaçların araştırılmasına yönelik çalışmalar önem kazanmıştır. Asırlardır antimikrobiyal etkilerinden dolayı özellikle gıda, kozmetik ve ilaç olarak kullanılan uçucu yağlar günümüzde yeni ilaç geliştirilmesinde önem taşır. Türkiye'de halk arasında sinüzit tedavisinde kullanılan Lamiaceae familyasına ait uçucu yağ bitkilerinden Lavandula stoechas L. (karabaş otu), Mentha spicata L. (bahçe nanesi, antep nanesi, kıvırcık nane) ve T. sipyleus subsp. sipyleus Boiss. var. sipyleus L. (kekik otu, keklik otu, limon kokulu kekik, nemamulotu, sater) bu tez kapsamında değerlendirilmiştir. Hidrodistilasyon yöntemi ile elde edilen uçucu yağların fitokimyası gaz kromatografisi-alev iyonizasyon detektörü (GK-AİD) ve gaz kromatografisi/kütle spektrometresi (GK/KS) yöntemleriyle belirlenmiştir. Uçucu yağların ve temel bileşenlerinin antimikrobiyal aktiviteleri sık rastlanan sinüzit patojenlerinden Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae, Moraxella catarrhalis, Streptococcus pyogenes, Staphylococcus aureus ve Pseudomonas aeruginosa standart suşlarına karşı in vitro agar difüzyon, mikrodilüsyon ve buhar difüzyon antimikrobiyal yöntemleriyle çalışılmıştır.Lavandula stoechas, M. spicata, ve T. sipyleus uçucu yağlarının temel bileşenleri sırası ile kâfur (% 46.7), karvon (% 60.6) ve timol (% 66.2) olarak GK-AİD ve GK/KS teknikleri ile tespit edilmiştir. Yapılan denemelerin sonucunda agar difüzyon yönteminde 10 mg/mL uçucu yağ ve temel bileşen konsantrasyonunda 1.8 cm'ye kadar artan inhibisyon zon çapları elde edilmiştir. Mikrodilüsyon yönteminde çalışılan suşlara karşı test maddelerinin 0.16 ile 1.25 mg/mL arasında değişen konsantrasyonlarda etkili olduğu görülmüştür. Uçucu yağların ve temel bileşenlerin buhar fazlarının antimikrobiyal etkinlik denemelerinde ise Thymus türünün ve timol bileşeninin diğer uçucu yağlara ve bileşenlere oranla dikkate değer şekilde inhibisyon zonu oluşturduğu gözlenmiştir.Sonuç olarak halk arasında sinüzit tedavisi için kullanılan ve doğal ortamlarından temin edilen L. stoechas, M. spicata, ve T. sipyleus türlerinin sinüzit patojenlerine karşı antimikrobiyal etkili oldukları gösterilmiştir.

Sinusitis is one of the most common upper respiratory tract diseases, which requires antibiotic treatment and usually results from bacterial infection. In recent years, due to the increase in antibiotic-resistant infections, studies in the search for new drugs to fight infections have gained importance. Due to their antimicrobial properties, essential oils have an important impact and have been used particularly for food, cosmetic and therapeutic purposes for centuries. The essential oil bearing plants Lavandula stoechas L. (Spanish lavender), Mentha spicata L. (Spearmint) and T. sipyleus subsp. sipyleus Boiss. var. sipyleus L. (Thyme) of Lamiaceae, which are used for the treatment of sinusitis in Turkish folk medicine were evaluated in the scope of this thesis. Major components of essential oils obtained by hydrodistillation were determined by Gas Chromatography/Flame Ionization Dedector (GC/FID) and Gas Chromatography/Mass Spectrometry (GC/MS) methods. The antimicrobial activity of essential oils and their main components were tested against the common sinusitis pathogens standard strains of S. pneumoniae, H. influenzae, M. catarrhalis, S. pyogenes, S. aureus and P. aeruginosa by the agar diffusion, microdilution and vapor diffusion methods.Major components of L. stoechas, M. spicata and T. sipyleus essential oils were determined as camphor (46.7 %), carvone (60.6 %) and thymol (66.2 %) respectively. As a result of the tests in agar diffusion method in the concrentration of 10 mg/ml essential oils and major components were obtained increased up to 1.8 cm inhibition zone diameters. In the microdilution method, substances were found to be effective at concentrations ranging from 0.16 and 1.25 mg/ml against the tested isolates. In the antimicrobial activity of the vapor phase method of essential oils and major components were observed in Thymus species and thymol was created the zone of inhibition, remarkably.As a result, L. stoechas, M. spicata, and T. sipyleus collected from their natural habitats, which are natively used against sinusitis were shown in this present study to be effective antimicrobial against selected pathogens.