Gelişimsel kekemelik ve mizaç: kekeleyen, tipik gelişim gösteren ve kekemeliği kendiliğinden iyileşen çocukların mizaç özelliklerinin karşılaştırılması

Abstract

Bu araştırmada, kekemeliği olan, kekemeliği olup kendiliğinden iyileşme gösteren ve tipik gelişim gösteren çocukların mizaç özelliklerinin karşılaştırılması amaçlanmaktadır.Araştırmanın çalışma grubu, 3-7 yaş aralığındaki kekemeliği olan, tipik gelişim gösteren ve kendiliğinden iyileşme gösteren toplam 150 katılımcıdan oluşmaktadır. Bu çalışmada ölçme aracı olarak Çocuk Davranış Listesi (ÇDL) ve Conner's Ana Baba Derecelendirme Ölçeği (CADÖ-48) kullanılmıştır. Elde edilen veriler SPSS 21.0 paket programı kullanılarak bağımsız örneklemler t testi, Mann Whitney-U testi, tek yönlü varyans analizi testi (ANOVA) ve Pearson korelasyon analizleri ile değerlendirilmiştir.Araştırmanın bulgularına göre, kekemeliği olan 3-7 yaşları arasındaki grup, ÇDL'nin `Yaklaşım / Olumlu Katılım`, `Rahatsızlık` ve `Korku` alt testlerinden ve `Olumsuz Duygulanım` alt boyutundan tipik gelişim gösteren yaşıtlarına göre anlamlı düzeyde daha yüksek puanlar alırken `Gülümseme ve Kahkaha` alt boyutundan anlamlı düzeyde daha düşük puanlar elde etmişlerdir. ÇDL alt testleri ile yaş ve kekemelik şiddeti arasındaki korelasyon analizleri sonucunda, yaş faktörünün `Gülümseme ve Kahkaha` alt testi ile pozitif yönde bir ilişkisi mevcutken kekemelik şiddeti ve mizaç alt testleri arasında anlamlı düzeyde bir korelasyon bulunamamıştır. Kekeleyen 6-7 yaşları arasındaki çocuklar ile yaş ve cinsiyetleri eşleştirilmiş tipik gelişim gösteren çocuklar karşılaştırıldığında CADÖ-48'in `Hiperaktivite / Ataklık` puan ortalamaları bakımından kekemeliği olan çocuklar ile tipik gelişim gösteren çocuklar arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmamakta; `Öğrenme Sorunları` boyutu bakımından ise, kekemeliği olan grubun ortalama puanlarının tipik gelişim gösteren gruptan daha yüksek ve iki grup arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olduğu bulgularına ulaşılmıştır. Kendiliğinden iyileşme gösteren 5-7 yaşları arasındaki çocuklar ÇDL'nin `Dikkati Odaklama` ve `Engelleme Denetimi` alt testlerinden kekeleyen yaşıtlarına göre anlamlı düzeyde daha yüksek puanlar alırken, `Utangaçlık`, `Yaklaşım /Olumlu Katılım` ve `Rahatsızlık` alt boyutlarından anlamlı düzeyde daha düşük puanlar elde etmişlerdir. ÇDL'nin alt boyutları açısından karşılaştırıldığında ise, kendiliğinden iyileşme gösteren grup, kekeleyen gruba göre `Çabalı Kontol` alt boyutundan anlamlı düzeyde daha yüksek puanlar alırken, `Olumsuz Duygulanım` alt boyutunda ise anlamlı düzeyde daha düşük puanlar elde etmişlerdir. Kekeleyen bireyler `Engellenme Denetimi` alt testinden kendiliğinden iyileşme gösteren gruba göre anlamlı düzeyde daha düşük puanlar elde etmişlerdir. Anahtar Kelimeler: gelişimsel kekemelik, mizaç, kendiliğinden iyileşme

The aim of this study is to explore temperament differences among children with developmental stuttering, children who recovered stuttering spontaneously and their age and gender matched peers with typical development. The study group consists of 150 children with developmental stuttering, children who recovered stuttering spontaneously and children with typical development ranging in age from 3 to 7. In this study, Turkish version of the Children's Behavior Questionnaire Short Form and Conner's Parents Rating Scale were used and the data was analysed by using SPSS 21.0 package program. Pearson correlation analyses, independent- samples t test, Mann Whitney- U test and one way ANOVA tests were used for analyses. The results showed that children who stutter, compared to the TDC, scored significantly higher on the scales of 'Approach / Positive Anticipation', 'Discomfort' 'Fear' and `Negative Affectivity`and lower on the scales of 'Smiling / Laughter'. Age was only correlated with the scale of `Smiling and Laughter` in a positive way while stuttering severity was not associated with either of the temperament dimensions. There was no significant differences between children with stuttering and typically developing children between the ages of 6-7 in terms of `Hyperactivity` dimension of CPRS-48. The scores of children with stuttering in this age group was significantly higher then the control group in the `Learning Deficit / Attention Deficit` dimension.The scores of children between 5 - 7 who recovered spontaneously were significantly higher than their age and gender matched peers with developmental stuttering on the scales of `Attentional Focusing`, `Inhibitory Control` and `Effortful Control` and lower on the scales of `Shyness`, `Approach /Positive Anticipation`, `Discomfort` and `Negative Affectivity`. The scores of children who stutter were significantly lower than their peerswith typical development on the scale of `Inhibitory Control`. Key words: developmental stuttering, temperament, spontaneous recovery