Development of a quality assurance system for bone densitometer (DXA)

Abstract

ÖZET KEMİK DENSİTOMETRE CİHAZI İÇİN BİR KALİTE GÜVENCE SİSTEMİNİN GELİŞTİRİLMESİ Kemik yoğunluğu ölçüm Cihazi(DXA) kemik erimesi hastalığının (Osteoporoz) teşhis ve izlenmesinde kullanılan bir cihazdır. Daha çok yetişkin kadınlarda görülen bu hastalıkta zamanla kemiklerin içerdiği mineral yoğunluklarında düşüş gözlenmektedir. Hastalığın tedavi aşamasında kemik mineral yoğunluğunun (BMD) düşüşü kontrol altına alınmaya çalışılmaktadır. Bu hastalığın tedavisi zaman gerektiren bir uygu lamadır. Hastanın kemik yoğunluğu tedavi boyunca 6 ay, 1 veya 2 yıl arayla kontrol edilerek tedavinin akışına karar verilmektedir. Hastalığın teşhis ve tedavisinde cihazın doğru ölçüm yapması çok önemlidir. Cihazın bu doğruluk ve tekrarlanabilirliği her zaman sağlaması gerekmektedir. Zaman içinde cihazda meydana gelebilecek bir hata hastalığın tedavisini doğrudan etkilemektedir. Bu çalışmada Avustralya ve Yeni Zelanda'da kullanılan kemik yoğunluğu ölçüm cihazlarının kalite güvence ve akreditasyonu için hazırlanan standart ve prosedürlerin Türkiye'deki hastanelerde kullanılması için yeni formların oluşturulması, standart ların kullanılır hale getirilmesi, cihazların radyasyon güvenliğinin sağlanması ve kul lanıcıların bu konularda bilgilendirilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla, günlük BMD tekrarlanabilirliğini test etmek için Visual C++ ve Delphi dillerinde yazılan ve ek bir programa gerek duymadan çalışabilen bir bilgisayar programı geliştirilmiştir. Anahtar Sözcükler: Kemik yoğunluğu ölçüm Cihazı, DXA, Osteoporoz, Kalite Güvence, Radyasyon Güvenliği.

IV ABSTRACT DEVELOPMENT OF A QUALITY ASSURANCE SYSTEM FOR BONE DENSITOMETER (DXA) Osteoporosis is a disease characterized by low bone mass and deterioration of bone tissue. Dual-energy X-ray absorptiometer (DXA) is used to diagnose and in the follow-up of the osteoporosis. In osteoporosis the density and quality of bone are reduced, leading to weakness of the skeleton and increased risk of fracture, particularly of the spine, wrist, hip, pelvis and upper arm. Osteoporosis and associated fractures are an important cause of mortality and morbidity. Bone mineral density (BMD) of the patient is measured by 6 months, 1 or 2 years period and the doctor decides on the future of the therapy. Quality Assurance is very important in bone densitometry because, little amounts of bone is gained or lost over a year. If a shift in the calibration of the device would occur, this would affect the results of the measurements, and eventually cause misinterpretation of the BMD. Although DXA is the gold standard in the diagnosis of osteoporosis, follow-up of the patients by the BMD measurements in DXA brings some questions because of the problems associated with the reproducibility of the device. In this study we aim to adapt the Qualtiy Assurance and Accreditation Guidelines that are used in Australia and New Zealand, and to develop guidelines that will be used in compliance testing and radiation safety control of the densitometers. To test the daily reproducibility of the densitometers, a computer program is written in Visual C++ 5.0 and Delphi 5, and executable on Windows media without the need of any other programs. Keywords: Bone Densitometry, DXA, Osteoporosis, Quality Assurance, Re producibility, Radiation Safety.