Working class in Turkey during the World War II period: Between social policies and everyday experiences

Abstract

Atatürk İlkeleri ve inkılap Tarihi Enstitüsü'nde Yüksek Lisans derecesi için Can Nacar tarafından Eylül 2004'te teslim edilen tezin kısa özeti Başlık: İkinci Dünya Savaşı Döneminde Türkiye'de İşçi Sınıfı: Sosyal Politikalar ve Gündelik Deneyimler Türkiye İkinci Dünya Savaşı'nda çatışmanın tarafı olmasa da, ülkedeki sosyal ve ekonomik yaşam savaşm yarattığı koşullarından fazlasıyla etkilenmiştir. Savaş dönemi kıtlıkları, yüksek düzeylerde seyreden enflasyon ve hükümetin ekonomi ile çalışma hayatına ilişkin yaptığı yasal düzenlemeler büyük ve orta ölçekli toprak sahiplerinin, ithalatçıların ve sanayicilerin önemli ölçüde sermaye birikimi yapmasına olanak sağlamıştır. Söz konusu sermaye birikimi savaş sonrası dönemde özel girişimin ekonomide aldığı etkin rolü olanaklı kılan önemli faktörlerden biridir. Diğer taraftan, toplumun önemli bir kesimi ise savaş dönemindeki mevcut koşullardan oldukça olumsuz etkilenmiştir. Bu tez, söz konusu kesimlerden biri olan işçi sınıfının kentsel alanlardaki gündelik yaşam deneyimleri üzerinde yoğunlaşmaktadır. Emekçi özneler sağlıksız koşullarda uzun saatler boyunca çalışmalarına rağmen temel ihtiyaçlarını karşılamakta bile önemli güçlüklerle karşılaşmışlardır. Buna karşın, mevcut sosyal koşulların nesnesi olarak kalmamış, çeşitli yollara başvurarak, kendilerine dayatılan sosyal ilişkilere karşı mücadele vermiş ve yaşam koşullarım geliştirmeye çalışmışlardır. Emekçi öznelerin bu amaçlan gerçekleştirebilmek için gündeme taşıdığı eylem ve talepler savaş sonrası dönemde emek merkezli bir refah rejiminin oluşumunda kritik bir rol oynamıştır. iv

An abstract of the Thesis of Can Nacar for the degree of Master of Arts from the Atatürk Institute for Modern Turkish History to be taken September 2004 Title: `Working Class in Turkey During the World War II Period: Between Social Policies and Everyday Experiences` Even though Turkey did not become a part of the conflict in the World War n, the economic and social life of the country was heavily affected by the war conditions. The wartime scarcities, high levels of inflation, and government regulations as regards to economy and work life enabled various actors, such as manufacturers, importers, and large and middle landowners to accumulate a substantial amount of capital. The capital accumulation that occurred during the war years was one of the important factors, which made the private enterprises' active role in the economic life in the post-war era possible. On the other hand, large segments of the society were hard hit by the war conditions. Amongst them, this thesis focuses on the everyday experiences of the working class in the urban areas. Although in most cases working people worked long hours in unhealthy environments, they faced great difficulties in meeting their basic needs. However, they did not remain mere objects of the social circumstances. Resorting to various means, they attempted to challenge the social relation imposed on them and improve their conditions. The activities and demands that were brought on to the agenda for the fulfillment of these goals became a critical factor in the formation of a welfare regime that had at its center the labor. m