The changing of conception of time: Calendar and clock from the Ottoman Empire to Republic of Turkey

Abstract

Atatürk İlkeleri ve inkılap Tarihi Enstitüsü'nde yüksek lisans derecesi için Bekir Cantemir tarafından Ağustos 2004'te teslim edilen tezin kısa özeti ÖZET Başlık: Zaman Kavramının Değişimi: Osmanlı İmparatorluğu'ndan Türkiye Cumhuriyeti'ne Takvim ve Saat Bu yüksek lisans tezi Osmanlı İmparatorluğu'ndan Türkiye Cumhuriyeti'ne zaman kavramının zamanı ölçme araçlarının ve sembollerinin değişimini ele almaktadır. Zaman kavramı konusundaki Osmanlı ve Cumhuriyet deneyimleri Avrupa deneyimi ile karşılaştırmalı olarak ele alınacaktır. On beşinci yüzyıldan sonra, Osmanlı İmparatorluğu'nda takvimler saray müneccimleri tarafından hazırlanmıştır. İmparatorluğun yıkılışına kadar, Hicri takvim resmi takvim olarak kullanılmış, on sekizinci yüzyılın sonunda da Hicri takvim mevsimlere uyumlu olmadığından Rumi takvim kullanılmaya başlanmıştır. Modernleşme dönemine kadar ezani (alaturka) saat sistemi kullanılmış, sonrasında saat sistemi değişmeye başlamıştır. Bu değişimler sosyal hayatta bazı çift başlılıklara neden olmuştur. Cumhuriyet'le birlikte zaman sistemi Batı ile uyumlu hale getirilmiştir. Osmanlı döneminde zamanın modernleşmesi ve sekülerleşmesi, erken dönem Avrupa'da yaşanan tecrübeye benzemektedir. Zaman sembollerinin ve zaman disiplinin oluşması toplumlara göre değişiklik arz eder. İktidarlar, zamanın, sekülerleşme ve modernleşmeye yardım edeceğini düşünmüşlerdir. Bu noktadan ele alındığında, bu tez zaman kavramının metodolojik köklerini, onun sekülerleştirici ve modernleştirici etkisini inceleyecektir. iv

ABSTRACT An Abstract of the thesis of Bekir Cantemir for the degree of Master of Arts in the Atatürk Institute for Modern Turkish History to be taken August 2004 Title: The Changing of Conception of Time: Calendar and Clock from the Ottoman Empire to the Republic of Turkey This thesis explores the changing conception of time and the time measurable tools and its symbologies from the Ottoman Empire to the Republic of Turkey. My aim is. to describe the Ottoman and Republican experiences on the issue of time and compare these with the European experience. In the Ottoman Empire, from the fifteenth century on, the calendars were prepared by the palace milneccims, or astronomers. The Hicri calendar was used at the officially level until the end of the Empire; however, at end of the eighteenth century, the Rumi calendar was introduced as the Hicri calendar was not connected to the seasons. Apart from this, the hour system was used ezani {alaturka) until the modernization period; then the hour system began to change. These alterations caused some dichotomies in `social life. In the Republican period, time was adapted to the Western standards. The modernization and secularization of time in the Ottoman era resembled that of Europe in its early modernization phase. The constituting of the time symbologies and the time disciplines differed according to societies. It was realized that time could aid in the secularization and modernization of society by the power. From this point of view, this paper seeks to establish methodological roots for the conception of time and its effects of secularization and modernization. mAtatürk İlkeleri ve inkılap Tarihi Enstitüsü'nde yüksek lisans derecesi için Bekir Cantemir tarafından Ağustos 2004'te teslim edilen tezin kısa özeti ÖZET Başlık: Zaman Kavramının Değişimi: Osmanlı İmparatorluğu'ndan Türkiye Cumhuriyeti'ne Takvim ve Saat Bu yüksek lisans tezi Osmanlı İmparatorluğu'ndan Türkiye Cumhuriyeti'ne zaman kavramının zamanı ölçme araçlarının ve sembollerinin değişimini ele almaktadır. Zaman kavramı konusundaki Osmanlı ve Cumhuriyet deneyimleri Avrupa deneyimi ile karşılaştırmalı olarak ele alınacaktır. On beşinci yüzyıldan sonra, Osmanlı İmparatorluğu'nda takvimler saray müneccimleri tarafından hazırlanmıştır. İmparatorluğun yıkılışına kadar, Hicri takvim resmi takvim olarak kullanılmış, on sekizinci yüzyılın sonunda da Hicri takvim mevsimlere uyumlu olmadığından Rumi takvim kullanılmaya başlanmıştır. Modernleşme dönemine kadar ezani (alaturka) saat sistemi kullanılmış, sonrasında saat sistemi değişmeye başlamıştır. Bu değişimler sosyal hayatta bazı çift başlılıklara neden olmuştur. Cumhuriyet'le birlikte zaman sistemi Batı ile uyumlu hale getirilmiştir. Osmanlı döneminde zamanın modernleşmesi ve sekülerleşmesi, erken dönem Avrupa'da yaşanan tecrübeye benzemektedir. Zaman sembollerinin ve zaman disiplinin oluşması toplumlara göre değişiklik arz eder. İktidarlar, zamanın, sekülerleşme ve modernleşmeye yardım edeceğini düşünmüşlerdir. Bu noktadan ele alındığında, bu tez zaman kavramının metodolojik köklerini, onun sekülerleştirici ve modernleştirici etkisini inceleyecektir. iv