Fashion and women in the Istanbul of the Armistice period, 1918-1923

Abstract

Bu yüksek lisans tezi, Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşundan önce stanbulkadınlarının yaşadığı dönüşümleri anlayabilmek amacıyla, öncelikle popüler kadındergilerinde yayımlanan makaleleri araştırarak Mütareke döneminde değişen kadınmodalarını incelemektedir. Tezin ana iddiası Istanbul'daki Türk kadınlarının, Mütarekedöneminin olağanüstü koşullarına bağlı olarak, kendini en belirgin şekilde kadınkıyafetlerinde gösteren ve Cumhuriyet'in ilânından sonra onların özgürleşmehareketlerine katkıda bulunacak olan, göreceli bir özgürlük yaşadıklarıdır.işgal yılları boyunca savaş dönemi vurgunculuğu nedeniyle ortaya çıkan aşırıyoksulluk ve aşırı servetin bir arada bulunması şehirdeki ahlaki yozlaşmayı arttırmış,fakat aynı zamanda da kadınları evlerinin dışında çalışmaya zorlamıştır. BirçokMüslüman kadın hayatta kalmak amacıyla fahişelik yapmaya başlamıştır. Buna bağlıolarak, yoksunluk döneminde kötü yola düşmelerini engellemek amacıyla, kızlarınmeslek sahibi olabilecekleri bir eğitim almalarına verilen önem artmıştır. Çalışmahayatının alt sınıf kadınlarını sokaklarda daha çok görünür kılması, üst sınıf hanımlarınıda görünüşlerinde daha köklü değişimler yapmak yönünde cesaretlendirmiştir. Budeğişimde aynı yıllarda stanbul'daki mülteci Rus kadınları örnek oluşturmuşlardır.Zengin hanımların Avrupa modaları için yaptıkları harcamalar, ahlaki, iktisadi ve milliaçılardan, dönemin popüler dergileri ve edebi eserlerinde eleştirilmiştir. Türk milletinin?yas tutan hemşireleri? olarak idealize edilen Anadolu kadınlarının aksine, İstanbulkadınları, modaya ve yeni eğlence biçimlerine olan düşkünlükleri nedeniyleküçümsenerek, ahlaki, iktisadi ve milli meselelere kayıtsız kalmakla suçlanmışlardır.

This thesis examines women?s changing fashions throughout the Armisticeperiod to understand the transformation of Istanbul women before the foundation of theTurkish Republic exploring mainly articles published in popular women?s periodicals.The hypothesis is that Turkish women in Istanbul experienced a relative liberty mostexplicitly in their clothing due to the extraordinary conditions of the Armistice periodthat would later contribute to their emancipation movement after the foundation of theRepublic.Throughout the occupation the coexistence of the extreme poverty and excessivewealth due to wartime speculations increased the moral degeneration in the city, but atthe same time forced women to work outside. Many Muslim women entered intoprostitution to survive and this increased the importance of girl?s education in aprofession as a protection for times of privation. Working life, making lower-classwomen more visible in the street, also encouraged upper-class women to make moreradical changes in their appearance. Russian refugee women served as models in thistransformation. The expenditures of upper-class women on European fashions would becriticized in diverse ways in the popular periodicals of the time and in the literaryworks. As opposed to Anatolian women, who were idealized as ?mourning nurses? ofthe nation, Istanbul women, with their fondness for fashion and the new entertainments,were despised and were accused in the writings of many intellectuals of beingindifferent to moral, economic and national concerns.