Apartmentalization and middle classness: Urban socio-spatial change in the period 1950s-1970s

Abstract

Fiziksel ünite ve kavram olarak ?ev,? Türkiye'deki hızlı kentleşme süreçlerinde dünyayabakışın, değerlerin ve sosyal ve fiziksel yaşam normlarının da değişimiyle dönüşümeuğramıştır. Değerlerin, yaşam tarzlarının ve bunlara dair sembollerin mekânsallaştığıalan ve ilişki süreçleri olarak ev, özneler ve yaşam deneyimleri arasındaki ilişkilerianaliz etmede kilit bir ara-yüzdür. Türkiye'de1950'lerden itibaren yaygınlaşan yap-satçıapartmanların baskın kentsel konut tipolojisi olarak gelişmesi de bu tür bir analizidoğrulayacak bir bağlam sunmaktadır. Türkiye'de varlığı çok daha eskiye dayanmasınave çoklu aile yaşamının Türk aile yaşantısına uymaması nedeniyle toplum tarafındanyadırgandığı halde, apartmanlar, kırsal göç sonucu ortaya çıkan konut sorunubağlamında dönemin diğer yaygın konut alternatifi olan gecekondularla beraber çeştlieksenlerle bölünmüş ikili bir kentli yaşam algısının yeniden üretildiği mekânlar olmuştur.?Modern yaşama? ekseninde apartman daireleri sadece gecekondularda ikamet eden?yeni gelenler? için değil ?kent kökenliler? için de ?modern aile yaşamı?nı mümkünkılan üniteler olarak algılanmıştır. Bu çalışma, hızlı kentleşme bağlamında baskın kentlikonut tipolojisinin apartmanlar olarak dönüşümünü, evsel mekanlarda, aile ilişkilerindeve tüketim biçimlerinde benzeşerek anonim bir kentli ?orta hallilik? idealinin oluşumunuve bunların yapılı çevre-birey ekseninde yarattığı yoğunluklu olarak toplumsal cinsiyettemelli çelişkileri analiz etmeyi amaçlamaktadır.

The Turkish experience of the housing issue makes possible the display of remarkableways, interrelations between individuals and their residential practices as well as thefunctional necessities developed within the context of republican modernism. During therapid urbanization era in Turkey the home as concept and physical unit has beentransformed in accordance with the changing social and physical norms and values ofliving. This study aims to explore the specific material and social ways, apartment homeas subjective experience in the period 1950s and the 1970s provided the domain for theurban population to experience change in their subjective capacities and become middleclass. The main issue the study questions is whether and to what extent the spatial chaosthe processes of unplanned/spontaneous urbanization and residential change have causedin the physical environment, has its counterpart in the minds of dwellers in theirbecoming middle class.