The evolution of Turkish banking system (1980-2003) and the restructuring of the banking system after the financial crises in 1999-2001

Abstract

Bu çalışmada, Türkiye'de bankacılığın gelişimi genel bir çerçevede incelenmiş olup,özellikle de 1980 sonrası dönemde uygulanmaya başlanan liberalizasyonun genel sonuçları ve bankacılığa olan etkisine odaklanılmıştır. Korumacı ve içe dönük ekonomi modelinden 1980 yılı ile birlikte yapısal reform programlarıyla uygulamaya konulan liberal ekonomik model ve bu modelin getirdigi deregülasyon (serbestlik) kosullarınınsonuçları incelenmistir. Banka sahipliğinin yöresellikten, ulusal ölçeğe dönüşümü incelenmiştir. Bu gelişmeler sonucu deregülasyonlar serbestlik (denetimsizlik) ortamında Türk bankacılık sisteminde sermaye transferinin ve birikiminin yöntemleri sıralanmıştır.Yeterli regülasyonu olmayan ve denetim eksikligi bulunan bankacılık sisteminde zaten var olan yetersiz sermaye tabanı, küçük ve dağınık bankacılık yapısı, kamu bankalarının toplam bankacılık sektörü içindeki baskın yapısı, bankacılıktaki zayıf aktif kalitesi, kredilerdeki temerküz, karşılıklı kredi, kendi grubunu fonlama, kredi-mevduat vade uyumsuzluğu, aşırı risk alma iştahı, yabancı para açık poziyonları, yetersiz iç kontrol mekanizmaları, gayrişeffaflık ve risk yönetimindeki yetersizlik gibi süregelen yapısal sorunların hızlanmasına neden olan ve 1999 yılında IMF ile yapılan ?stand by ? anlaşmasının bankacılık sisteminde yolaçtığı bozulmalar incelenmistir.Bu kapsamda, Kasim 2000 de yasanan likidite krizinin tetikleyicisi olarak görülen Demirbank detaylı bir şekilde incelenmiştir. Bankanın bilaçosundaki zayıflık ve TMSF'na devir kararını getiren gelişmeler incelenmistir.Son olarak ülkemize 1999-2001 döneminde yaşanan bankacılık krizinin sonrasında yapılan yeniden yapılandırma çalışmaları ve alınan tedbirler incelenmiştir.Bu araştırmada, 1978-2001 dönemi banka bilanço ve raporları, sistematik ve sistematik olmayan krizlerin doğasını anlamaya çalışan bilimsel araştırmalar, sıralı çalışma raporları, konferans çalışmaları, finansal ve sivil toplum organizasyonlarının raporları ve finansal krizlerle ilgili finans, ekonomi ve bankacılık alanındaki kitaplardan yararlanılmıştır.Bu çalışmanın ulaştığı sonuç, etkin şekilde bir finanasl sistemin çalışabilmesi için bir ülkenin kapısını yabancı sermaye ve liberalizasyona açmadan önce yeterli düzenleme ve denetim mekanizmalarına sahip olması gerektiği ve serbestlik (denetim eksikliği) ortamında bir bütün olarak çeşitli zayıflıklara sahip olan Türk bankacılık sisteminin 1999-2001 döneminde yaşadığı finansal krizlerden kaçınmasının mümkün olmadığıdır.

In this study, the evolution of Turkish banking system is analyzed in a general framework and especially it is focused on the effects of the liberalization put into practice after 1980s in general and especially on the banking system. With the structural reform program in 1980s, the transformation from a highly regulated inward-looking economy model to liberal economy model and the deregulations which were brought by this model and its consequences is analyzed. The reasons of the changing bank ownership from regional size to national scale are investigated. As a result of all these developments, in the deregulation environment, the ways of the capital transfer and accumulation in the Turkish banking system is listed.With the IMF? 1999 stand by agreement, which cause the accelerations of the deterioration in banking system that have already some structural weaknesses, such as an inadequate capital base, a small and fragmented banking structure, the dominance of state banks in the total banking sector, weak asset quality such as concentrated credits, back-to back credits, group holding banking and a mismatch between loans and deposits (maturity mismatch), extreme exposure and aggressive risk taking appetite, FX open position, inadequate internal control systems, inadequate risk management and lack of transparency are examined.In this framework, Demirbank which is seen as the trigger of the November 2000 liquidity crises is examined in detailed way. The weakness of the balance sheet of the bank and the developments that brings transfer decision of the banks to SDIF is also analyzed.Finally, the regulations and the restructuring efforts to create a strong banking system after the latest experienced banking crises between 1999-2001 period is studied.The research was based on the reports and balance sheets of the banks between 1978-2001 period, some of the scientific researches aimed to understand the nature of the systemic and non systemic crises, working paper series, conference papers, publications and reports of financial and non-governmental organizations and the books in finance and economics and banking regarding the financial crises.This study concludes that before opening a country?s doors to foreign capital and liberalization, proper regulations and supervising are the key issues for the efficient functioning of the financial system. In the deregulation environment, the Turkish banking system as a whole had structural weaknesses so it was not possible to avoid from the financial and banking crises experienced in 1999-2001 period.