Turkish transnational business professionals in Istanbul: Globalization, cosmopolitanism and the emerging elite

Abstract

Türkiye'nin 1980 sonrası dönemde içine girdiği neo-liberal ekonomik dönüşüm; piyasaların liberalleşmesi, ulusaşırı ekonomik aktörlere ve finansal araçlara açılma, özelleştirme gibi süreçlerle 2000'ler Türkiye'sini küresel ekonomiyle bütünleştirmiştir. Bu anlamda 1990'larla beraber İstanbul'da konumlanmış yabancı ve çok uluslu şirketlerin artması, büyümesi, operasyonlarının genişlemesi, İstanbul'da günlük hayat içinde dünyayla daha sık bir iletişim halinde olan yeni iş insanlarının ortaya çıkmasını mümkün kılmıştır.Bu iş insanları aslında 1980'lerden başlayarak bugüne, dünya genelinde akademik ve akademi dışı çevrelerin ilgisini çeken küresel çaptaki bir nüfusun belirli bir kısmını oluşturmaktadır. Uluslararası sosyoloji literatüründe bu nüfus, küresel çağın ?ulusaşırı seçkinleri? olarak kabul edilmekte ve ulusaşırı seçkin sosyal ağların üyesi olan, geniş bir coğrafyada hareket edebilen, küresel bir iş kültürünü paylaşan ve üst-düzey tüketim kalıpları olan kişiler olarak tasvir edilmektedir.Bu tezin saha çalışması olarak, İstanbul'daki küresel/bölgesel ölçekte faaliyet gösteren yabancı ve çok uluslu şirketlerin orta ve üst düzey kadrolarında görev yapan iş insanlarıyla derinlikli görüşmeler yapılmıştır. Tezde, bu özneler yerel ve küresel arasında gidip gelen mekan ve toplulukların kültürel ve siyasal üyeleri olarak sorunsallaştırılmıştır. Görüşmeler kapsamında bu öznelerin daha geniş toplumla olan ilişki ve tahayyülleri; kişisel hayat hikayeleri ve ?kendi?lerine ilişkin anlatılarından yola çıkarak tartışılmıştır. Bunun yanısıra görüşmecilerin farklı coğrafi boyutlardaki sosyo-politik güncel konulara ilişkin görüşlerine dair bilgiler edinilmiş ve tartışılmıştır.Tezin amacı bu özneleri bir yandan Türkiye'nin laik seçkinlerinin ulusal üyeleri bir yandan da ulusaşırı profesyonel seçkinlerin üyeleri olarak sorunsallaştırmaktır. Bu bağlamda ulusaşırı deneyimlerin ve maruziyetin, kamusal alana yönelik kozmopolit değerlerin geliştirilmesine dair katkısının olup olmadığı tartışılmıştır. Bu bağlamda, ?beyaz Türk,? ?neo-Kemalist,? ?Yuppie? gibi kamusal alana yönelik tavırlarında seçkinciliğe /düşmanlığa/ kayıtsızlığa vurgu yapan sosyo-politik tipolojilerin, birçok Türk seçkininin duruşunu etkili şekilde açıklıyor olmasına rağmen, seçkin çevrelerde yerelötesi etkileşim ve maruziyet sonucunda geliştirilebilecek çoğulcu ve eşitlikçi eğilimleri görmezden geldiği gözlemlenmiştir.

The neo-liberal economic transformation that was initiated in post-1980s Turkey has produced a Turkey in the 2000s that has been integrated to the global economy through processes such as the liberalization of the markets, privatization and opening to transnational economic actors and financial instruments. In this manner, starting from the 1990s, the increase, growth and expansion of foreign and multinational corporations in Istanbul has made possible the emergence of new business people, who are more connected to the globe in their daily lives.These business people constitute a portion of a globally available population that has drawn the attention of academic and non-academic circles throughout the globe from 80?s onwards. In the international sociological literature, this population is regarded as the ?transnational elite? of the global era and their members are described as people who are embedded in exclusive transnational social networks, who are globally mobile, who share a global business culture and as people who have exclusive consumption practices.As for the field research of this thesis, middle and high-ranking business professionals who are employed in foreign and multinational corporations in Istanbul which operate on regional/global levels were interviewed in-depth. In the thesis, these subjects are problematized as political and cultural members of localities and communities that straddle between the local and the global. Within the scope of the interviews, social relations and imaginations of these subjects were discussed through their personal histories and narratives regarding their ?selves.? Moreover, their personal opinions regarding contemporary socio-political issues at different geographical levels were discussed.The aim of the thesis is to contextualize these subjects as national members of the secular Turkish elite and as the transnational members of the transnational professional elite. In this regard, it was discussed whether transnational exposure and experience contribute to the cultivation of cosmopolitan dispositions in regards to the public sphere. It has been observed that the use of socio-political typologies such as ?white Turks,? ?neo-Kemalists,? ?Yuppies? that emphasize socio-political elitism/ indifference/hostility ? although may proficiently describe many Turkish elite positions - oversees pluralist and egalitarian tendencies that can be cultivated within elite circles due to translocal interaction and exposure.