The transformation of labor market and the reconstruction of workers` mobilization: The experience of spring demonstrations in 1989

Abstract

Bu tez ?Bahar Eylemleri? olarak bilinen ve 1989 yılında Türkiye'de gerçekleşen işçi hareketini incelemektedir. Bu eylemlerin birkaç göze çarpan özelliği vardır: Bu eylemler 1980'deki askeri darbeden sonra ilk toplu işçi hareketi olduğu gibi, aynı zamanda işçilerin şikâyetlerini dile getirmek için farklı yollar bulduğu eylemlerdir. İşçilerin hem emek piyasasının dönüşümü hem de hareket esnasındaki deneyimleri bu tezin odak noktasıdır. Ekonomik dönüşüm süreci 24 Ocak kararlarının açıklanması ve 12 Eylül'deki askeri darbeyle birlikte 1980 yılında başlamıştır. 24 Ocak kararları son 20 yıldır izlenen ithal ikameci sanayileşmeden ihracat bazlı büyümeye geçişi simgeler. Bu ekonomik dönüşüm işçilerin yaşamını kökten değiştirmiştir. Dönüşümle beraber emek piyasasında düşük maaşlar, iş güvenliğinin azalması, esnek istihdam, sendikasızlaşma, askeri kurallar, kayıt dışı sektörlerin artışı, özelleştirme ve işsizlik hüküm sürmeye başlamıştır. Bu tez işçileri harekete iten bu dönüşüm sürecini ve bu süreçte işçilerin kendi algılarını ve deneyimlerini incelemek için bir girişimdir.1989 yılı büyük bir işçi hareketinin başlangıcıdır. Bunun nedeni ise işveren ve işçi sendikalarının işbirliksiz tutumlarının sonucu toplu sözleşmenin tıkanmasıdır. Bu eylemlerin, anlık ortaya çıktığını, lokal ve özerk olduğu düşünürsek, eylemler beklenin aksine toplulukların çalışma koşullarında hiç de azımsanmayacak önemli gelişmeleri beraberinde getirmiştir. Bu dönemde grev yapmaya getirilen yasağı düşündüğümüzde, ?Bahar Eylemleri? daha önceki işçi hareketlerinden farklılaşır. İşçiler şikâyetlerini dile getirmek için yasa boşluklarından yararlanarak ya da bazen yasalara karşı gelerek birçok yöntem bulmuşlardır. Onların bu hareketleri renkli, cesur ve yaratıcıdır: toplu olarak hastaneye gittiler, yemekleri boykot ettiler, bıyık ve sakal uzattılar, çocuklarını bakamadıklarını göstermek için sembolik olarak çocuklarını sattılar, ailelerini bir arada tutamadıklarını iddia ederek toplu boşanma için mahkemeye başvurdular. Bu tezde işçilerin faaliyetleri, onların stratejileri, kültürel davranışları ve işçiler arasındaki dayanışma E.P. Thompson`dan ilham alınan kültürel terimler altında incelenmektedir.

This thesis examines the workers? mobilization in Turkey in 1989 which is known as the ?Spring Demonstrations.? The salient characteristics of the demonstrations are that it was the first mass workers? mobilization after the military intervention in 1980. Workers found different types of demonstrations in order to show their grievances. The experience of the workers during the transformation of the labor market and during the mobilization is the main focus of the thesis. The economic transformation process began in 1980 with the proclamation of the January 24 decisions and accompanied by the military intervention in September 12.The January 24 decisions represent a transition from import substitution industrialization which had been the prevailing strategy for the twenty years, to export-led growth. The economic transformation changed the lives of the workers radically since the labor market began to be dominated by low wages, low job security, flexible employment, de-unionization, military rules, rise of informal sector, privatization and unemployment. This thesis evaluates this transformation process which led the workers to mobilize by giving the focus on their perceptions and experiences.1989 also saw the beginning of a widespread labor movement triggered by the blocking of collective bargaining brought about by the uncooperative stances of employer and employee unions. Surprisingly, given the spontaneous, local, and autonomous nature of the demonstrations, they resulted in not insignificant improvements in the working conditions of the masses. Given the ban on the right to strike in this period, the so-called ?Spring Demonstrations? differed from the previous labor movements. Yet workers found many ways to air their grievances within gaps in the law or, sometimes, contrary to the law. Their actions were colorful, brave, and creative: they went to the hospital collectively, boycotted meals, grew mustaches and beards, symbolically sold their children to illustrate their inability to meet family obligations or sued for mass divorce claiming they were unable to maintain a family. In this thesis, workers? agency, their strategy, cultural practices, resistance tactics, and ?cultures of solidarity? among workers are evaluated in cultural terms inspired by E.P. Thompson.