A turning point in the formation of the Kurdish left in Turkey: The Revolutionary Eastern Cultural Hearths (1969-1971)

Abstract

Bu tez 1960'ların sonunda yükselen sosyal hareketliliği takip eden dönemde özerk bir Kürt sol hareketinin oluşumundaki başlangıç adımını Devrimci Doğu Kültür Ocakları üzerinden incelemektedir. Toplumsal mücadeledeki radikalleşme ve Türk solundaki kriz, resmî ideoloji dâhilinde öne sürülen düşüncelerden duyulan rahatsızlıkla birlikte Kürt solunun ayrılığını ilerletmekteydi. Sosyalizm etkisi örgütün genel görünümünü şekillendirirken etnik sorunlara yönelik ilgi de zamanla artmıştır. Bu çalışma DDKO'ların, çoğunlukla sosyalist eğilimli Kürt gençliği liderliği ile etnik görüşler temelinde sosyalizm ve etnik meseleyi bir araya getiren ilk legal özerk Kürt örgütü olduğunu iddia etmektedir. Bu tez, siyasi bağlardan bağımsız olarak tüm Kürt halkını toplamayı ve onların günlük yaşamlarında yer etmeyi amaçlayarak, DDKO'ların sosyalist eğilimli ilk etnik-temelli kitle örgütü olup olmadığı sorusunu öne sürmektedir. Türkiye'nin doğu bölgelerine ait sorunların ele alınışı bu dönemde çoğunlukla iktisadi terimlerle kısıtlandığından, bu tez DDKO'ların bu sorunların etnik boyutunu öne çıkardığını belirtmektedir. Türk solundan miras alınmış iktisat-odaklı argümanlardan oluşan aşikâr kalıntılara rağmen, bu çalışma, DDKO'ların Kürt milliyeti, dili, tarihi ve edebiyatı üzerinde artan ilgisini ortaya çıkarmaktadır. Yöntemsel olarak, Ocakların yayınları ve dava belgeleri, mülâkatlar ile birlikte, bu çalışmanın birincil kaynaklarını oluşturmakta olup bunların içerikleri örgütsel açıdan Kürt solunun Türk solundan ayrışma yolunu ortaya çıkarmaktadır. DDKO'ların dava süreci Türkiye'deki Kürt hareketi üzerinde yegâne bir miras olarak addedilse de, bu tez, bunun nihaî öneminin hakkını vererek, DDKO'ları bir yandan sosyalist ve etnik görüşlerin birlikteliğini muhafaza ederek Türk solundan örgütleşme açısından ayrılan ilk örgüt olarak ele almaktadır.

This thesis scrutinizes the initial step in the formation of an autonomous Kurdish left movement, the Revolutionary Eastern Cultural Hearths, following the social mobilization in Turkey in the late 1960s. The dissociation of the Kurdish left from Turkish left organizations was facilitated by the radicalization of social movements and the crisis in the Turkish left accompanied by the discontent with the propositions put forward by the official ideology. The influence of socialism shaped the general outlook of the organization while attention to ethnic problems increased gradually. This study argues that the Hearths were the first legal autonomous Kurdish organizations that brought socialism and the ethnic question together, founded on the basis of ethnic considerations by the leadership of the Kurdish youth having mostly socialist orientations. Considering the aspects to gather all Kurdish people regardless of their political affiliations and to take hold in daily lives of people, this study poses the question that whether the Hearths became the first ethnic-based mass organization with socialist orientations. Since the elaboration of the problems pertaining to the eastern parts of Turkey was mostly confined to economic terms in the period, this thesis states that the Hearths brought about the ethnic dimension of these problems. Albeit with the evident remnants with economic-led arguments inherited from the Turkish left, this study reveals the rising interest of the Hearths in Kurdish nationality, language, history and literature. Methodologically, the publications and the trial documents, accompanied by the interviews, constitute the primary sources of this study contents of which reveal the diverging path of the Kurdish left in organizational terms from the Turkish one. Though the trial process of the Hearths was regarded as the sole legacy upon the Kurdish movement in Turkey, this thesis, conceding its ultimate significance, revises the Hearths as the first organization to have departed organizationally from the Turkish left while retaining the juxtaposition of socialist and ethnic considerations.