A New Insight into the Crustal Structure of the Central Anatolia to Eastern Mediterranean from A Wide Angle Seismic Data

Abstract

Mart 2010'da Kıbrıs yayı projesi kapsamında, Orta Anadolu'da Cihanbeyli'den Doğu Akdeniz'de Anamur'a kadar 300 km ve güney Kıbrıs'ta 45 km uzunluğunda Kuzey-Güney doğrultulu profiller boyunca geniş açılı sismik yansıma/kırılma çalışması yapılmıştır. Bu çalışmada yapay kaynak olarak karada 1125 kg' lik iki patlayıcı, Kıbrıs'ın güneyinde akdenizde ise 98 litre küplük airgunlar kullanılmıştır. Cihanbeyli ile Anamur arasına yaklaşık 300 km'lik doğrultu boyunca 76 tane üç bileşen ve 119 tane de düşey bileşen sismometreler aralarında ortalama 1.25 km'lik mesafeler ile kurulmuştur. Güney Kıbrıs'ta da yaklaşık 45 km'lik profil boyunca 25 tane üç bileşen, 25 tane de düşey bileşen sismometreler aralarında ortalama 1.25 km'lik mesafeler ile kurulmuştur. Herbir yapay kaynak için faz okuması uygun bant geçişli filtreler kullanılarak yapılmıştır. Data seti için yapılan modelleme sonucunda kabuk kalınlığının orta Anadolu'da 38 km ile başlayıp doğu Akdeniz'de 45 km'ye kadar arttığı gözlemlenmiştir. Ortalama P dalga hızının Tuz Gölü havzasında 23 km derinlikte 6.5 km/s olduğu görülmüştür. Profilin orta Torosları kestiği kısımlarda sığ derinlikler için göreceli olarak daha yüksek P dalgası hızlarının (5.5 – 5.6 km/s) varlığı gözlemlenmiştir. Güney Kıbrıs'ta profilin Trodos masifini kestiği yerde sığ derinliklerde P dalga hızının (6 km/s) göreceli olarak daha yüksek olduğu dikkat çekicidir. Elde edilen P dalgası hız modelinde kabuk kalınlığının Türkiye'nin güneyinden Kıbrıs'a doğru 45 km'den 30 km'ye kadar inceldiği de gözlemlenmiştir. Veri işlem sonucunda elde edilen 2 boyutlu P hızına ait modeller esas alınarak teorik seyahat zamanları ve gözlemlenen sismik fazlara ait genliklerin kıyaslanabilmesi amacıyla yapay sismogramlar üretilmiştir. Ek olarak, elde edilen 2 boyutlu P dalga hızı modellerinde sismik fazlar tarafından çözümlenmemiş kısımların doğruluğunu kontrol etmek amacıyla gravite modellemesi de yapılmıştır. Elde edilen tüm sonuçlar çalışma sahasının jeolojik ve tektonik özellikleri ve yine aynı saha içerisinde gerçekleştirilmiş jeofizik çalışmalar ile ilişkilendirilmeye çalışılmıştır.

As a part of the CyprusArc project a seismic wide angle reflection/refraction profiles, the 300 km and 45 km long north-south trending profiles extended from Cihanbeyli in Central Anatolia to Anamur in eastern Mediterranean and in southern Cyprus, respectively, in March 2010. The seismic experiment was comprised of two land explosions of 1125 kg explosives onshore and 98 cubic liters airguns offshore. 76 three-component and 119 vertical-component sensors were deployed along ~300 km distances between Cihanbeyli and Anamur with an average spacing of 1.25 km. 25 three-component sensors and 25 vertical component sensors were installed along 45 km distances on land at southern Cyprus with an average spacing of 1.25 km. Appropriate band pass filter was applied for each conrolled sources to pick the arrival times. Modelling of the CyprusArc profiles data show that a Moho depth of 38 km at the northern end of the profile which increases 45 km through the southern end of the profile from central Anatolia to eastern Mediterranean. An average P-wave velocity is 6.5 km/s beneath Tuz Golu basin till approximately 23 km depth. P-wave velocity of some rock materials which brought into the open by Taurus Mountains is 5.5 – 5.6 km/s till 5 km thickness. A high velocity block (average P-wave velocity is 6 km/s) between 120 -150 km offset, till 8 km thickness probably correspond to ophiolite complex belong to Troodos. 2-D crustal P-wave velocity model shows crustal thinning between south Turkey and Cyprus from 45 km to 30 km. Final 2-D P-wave velocity models were further refined by generating synthetic seismograms to observe the theoretical travel times and amplitudes of the various arrivals. Additionally, 2-D gravity modelling was done to check robustness of the unresolved part of models by seismic phases and the all results were correlated with geology, tectonics and previous investigations in the study area.