Adolescents from divorced homes: a comparison of family status and an investigation of some factors related to self concept and depression

Abstract

vıı - ÖZET Bu araştırmanın amacı, boşanmış aile gençleri ile tam aile gençlerini benlik kavramları, depresyon seviyeleri ve aile ortamları ile ilgili olarak karşılaştırmak ve boşanmış ailelerden gelen gençlerin benlik kavramları ve depresyon seviyelerini bazı değişkenler açısından incelemektir. Araştırmanın örneklemini 184 boşanmış ve 184 tam, toplam olarak 368, aile genci oluşturmaktadır. İstanbul ili içerisinde yer alan ve yüksek sosyoekonomik seviyeyi temsil eden 6 özel okulun, Rehberlik ve Danışmanlık servislerine ait kayıtlardan yararlanılarak bu okullardaki boşanmış aile gençleri tesbit edilmiş, sonra da tam aile gençleri ile yaş ve cinsiyet üzerinde eşlenmişlerdir. Her iki grupta yaşları 10 ile 18 arasında değişen 105 kız ve 79 erkek öğrenci yer al maktadır. Araştırmaya katılan gençlere Piers-Harris çocuklar için Benlik Kavramı Ölçeği, Beck Depresyon Envanteri, Aile Ortamı Envanteri, araştırmacı tarafından geliştirilmiş bir anket ve yanlız boşanmış aile çocuklarının dolduracakları bir Kriz Tanımı Ölçeği verilmiştir. Elde edilen verilerin ista tistiksel analizlerinde basamaklı çoklu regresyon analizi, tek ve çift yönlü varyans analizi, Pearson Çarpım Moment Ko relasyonu ve t-testi tekniklerinden yararlanılmıştır. Araştırmanın bulguları şöyle özetlenebilir. Boşanmış ve tam aile gençlerinin benlik kavramları ve depresyon seviyeleri arasında önemli bir fark yoktur. İki grup yanlızca aile ortamının bir boyutu olan birlik-düzen bakımından anlamlı bir fark göstermiştir; tam aile gençlerinin puanları bo-- VX11 - boşanmış aileden gelenlerinkine oranla daha` yüksektir. Kontrol benlik kavramının olumlu yordayıcısı ve kriz tanımı olumsuz yordayıcısı olarak bulunmuştur. Annenin eğitimi ile kontrol depresyonun olumsuz yordayıcısı iken, kriz tanımının olumlu bir yordayıcı olduğu görülmüştür. Gencin boşanma sırasındaki yaşı, boşanmadan bugüne dek geçen zaman, ayrı olunan ebeveynle görüşme sıklığı ve babanın eğitim düzeyi gibi değişkenlerin benlik kavramı ve depresyon seviyesinin önemli yordayıcıları olmadıkları görülmüştür. Boşanma sonrası yaşantılarından memnun olmayan, anne ve babaları arasındaki sorunlarda taraf tutmaya zorlanan ve birlikte yaşadığı ebeveyni, ayrı yaşadığı ebeveyn tarafından eleştirilen gençlerin benlik kavramları daha düşük ve depresyon seviyeleri daha yüksektir. Buna ek olarak, her iki ebeveynleri ile de iyi ilişki içinde olan gençlerin depresyon seviyeleri daha düşüktür. Ve son olarak, birlikte yaşadığı ebeveyni ile olumlu ilişkileri olan gençlerin benlik kavramları daha yüksektir.

- V - ABSTRACT The aim'of this study is to compare the self-concepts, depression levels and family environments of divorced versus intact family adolescents and to investigate some factors related to depression levels and self-concepts of adolescents from divorced homes. The sample consisted of 184 divorced and 184 intact family adolescents, a total of 368 students from six private high schools that represent high S.E.S. in Istanbul. All the divorced family adolescents in these schools were identified through counseling service records and were matched on sex and age with intact family classmates. There were 105 girls and 79 boys in each family type aging from 10 to 18. The students were administered the Piers-Harris Self-Concept Scale, the Beck Depression Inventory, The Family Environment Questionnaire, the Severity of the Crisis Definition Scale and a questionnaire developed by the researcher. Stepwise multiple regression analyses, one and two-way anovas, correlational analyses and t-tests were used in the statistical analyses. The results indicated that divorced family adolescents were not different from intact family group in terms of self- concept and depression. However the cohesion-organization, a dimension of family environment, scores of intact family adolescents were higher than those of the divorce group. Control was a significant positive predictor and severity of crisis definition was a significant negative predictor of- VI - self-concept. Mother's education and control was negative predictors of depression whereas crisis definiton was a positive predictor of depression. However age at the time of divorce, time elapsed after divorce, frequency of contact with the non-custodial parent and father's education were not significant predictors of self-concept and depression. Adolescents who were not satisfied with post-divorce life, who were pressured to take side in parents' problems, and whose custodial parent is criticized by the non-custodial parent were lower in self-concept and higher in depression. Also adolescents whose non-custodial parent is criticized by the custodial parent were lower in self-concept. Additionally adolescents who had good relationships with custodial and non-custodial parent were lower in depression. And finally, adolescents who had positive relationships with the custodial parent were higher in self-concept.