A Divisive history: Serb, Croat and Bosniak nationalism in post-war Bosnia and Herzegovina history textbooks

Abstract

VI KISA ÖZET Bölücü bir Tarih: Savaş Sonrası Bosna-Hersek'teki Tarih Kitaplarında Sırp, Hırvat ve Boşnak Milliyetçiliği Bu tezin konusunun ait olduğu dönem ve coğrafya komünizm sonrası Doğu Avrupa, daha kesin bir tabirle savaş sonrası Bosna-Hersek'tir. Bu zaman ve yer, 20. yüzyılın en büyük sürprizlerinden birine - milliyetçiliğin yeniden canlanmasının - ev sahipliği yapmıştır. Tezim, Bosna-Hersek devletinin içindeki Sırp, Hırvat ve Boşnak milliyetçiliğini, diskurlarını geliştirme yollarını ve birbirlerine olan etkilerini, Bosna devletinin birlik ve kimliğine olan olası etkilerine bakarak analiz etmektedir. İncelemem için Bosna-Hersek' te ilk ve orta dereceli okullarda kullanılan tarih kitaplarını seçtim. Bosna-Hersek eğitim sisteminin Sırp, Hırvat ve Boşnak etki alanları arasında bölünmüş olması, üç milliyetçi diskurun gelişimini ve içinde bulundurduğu fikirleri milli tarih sunuşlarına göre analiz etmemi sağladı. Milliyetçi diskurlar, Doğu Avrupa milliyetçiliği bağlamında ve Chatterjee'nin ideolojik süzgeç (sieve) kavramı ile Smith'in etno-milliyetçilik teorileri yardımıyla değerlendirildi. Bu üç milliyetçilik arasında bulunan benzerlik ve farklılıklara yoğunlaştım. Bosna-Hersek'teki milliyetçilik diskurlarının, farklılık gösteren ulusal çıkarlara göre, üç farklı milliyeti kültürel ve bölgesel olarak tanımlamak için ortak bir tarih kullandıkları gösterilmiştir. Çok benzer yöntemler ve aynı gerçeklere dayanan malzemeler kullanmalarına rağmen karşılıklı olarak çelişkili sonuçlar ortaya çıkmıştır. Bosna-Hersek'te aynı zamanda ortaya çıkan kutuplaşan farklılıklar, birleşmiş bir Bosna-Hersek devletinin gelişiminde ve korunmasında engel teşkil etmektedir.

IV ABSTRACT A Divisive History: Serb, Croat and Bosniak Nationalism in Post-war Bosnia and Herzegovina History Textbooks by Selma Sabanovic The topic of this thesis is temporally and geographically situated in post- communist Eastern Europe, more specifically post-war Bosnia and Herzegovina. This time and locale form the pivot around which one of the big surprises of the late 20th century - the revival of nationalism - was played out. My thesis analyzes the Serb, Croat and Bosniak nationalisms within the state of Bosnia and Herzegovina, the way in which they develop their discourses and the interplay between them with a view to their possible effects on the unity and identity of the Bosnian state. I chose as the material for my analysis history textbooks used in primary and secondary education throughout Bosnia and Herzegovina. The division of the education system in Bosnia and Herzegovina between Serb, Croat and Bosniak spheres of influence allowed me to analyze the development of and the ideas in the three nationalist discourses through their presentation of national histories. The nationalist discourses are evaluated in the context of theories on Eastern European nationalisms and with the help of Chatterjee's idea of the ideological sieve and Smith's theories on ethno-nationalism. I concentrate both on the similarities and the disparities between the three nationalisms. The Serb, Croat and Bosniak nationalist discourses in Bosnia and Herzegovina are shown to use a common history to culturally and territorially define their threenations according to differing national interests. They employ very similar methods to identical factual material but with mutually contradictory results. The polarizing differences which are existing simultaneously in Bosnia and Herzegovina pose an obstacle to the development and protection of a unified Bosnian-Herzegovinian state.