Şuhi Divanı (inceleme-metin)

Abstract

Şûhî, 16. yüzyıldan aldığı klasik Osmanlı şiir birikimini olgunlukla ve zarafetle 18. yüzyıla taşıyan 17. yüzyılm günümüze kadar pek az bilinen şairlerinden biridir. Kaynaklar, onun hayatı hakkında pek az bilgi vermektedirler. Yani onun ne zaman doğduğu hakkında kesin bir şey bilmiyoruz. 17. yüzyılda Şûhf den bahseden tek biyografi çalışması olan Rıza Tezkiresinde Şûhî, `nev'i şahsına münhasır` bir şair olarak tanıtılmaktadır. 18. yüzyılda yazılan Vakâyiü'l-Fuzalâ isimli biyografi çalışmasında, müderris olan şairin ilim tahsili ve görev yaptığı medreseler hakkında ayrıntılı bilgiler verilirken özel hayatı üzerinde durulmamıştır. Bu araştırmanın amacı, istinsah tarihi bilinmeyen ve tek nüsha olan Şûhî Dîvânı' nı çeviri yazısıyla birlikte şekil, içerik ve üslûp bakımından inceleyip hayatı ve edebi kişiliği hakkındaki kısa bilgileri vermektir. Bu amaçla tezkirelerin Şûhî hakkında verdiği sınırlı bilgiler bir araya getirilmiş ve onun edebi kişiliği hakkındaki diğer bilgiler de divanındaki şiirlerden çıkartılmaya çalışılmıştır. Veznin ve kafiyenin yardımıyla müstensihin yanlışları eleştirel bir şekilde değerlendirilmiştir. Şûhî Dîvânı; şekil, içerik ve üslûp olmak üzere üç bölümde incelenmiştir. Şekil Özellikleri olarak nazmı şekilleri, vezin, kafiye ve redif değerlendirilmiştir. İçerik bölümünde, divanda yer alan dînî unsurlar (ayet ve hadisler, peygamberler ve din büyükleri ) ve mitolojik-târihî kişiler, divanda bahsediliş sebeplerine göre ete alınmıştır. Üsl%> değerlendirmesi sırasında, şâirin divanda kullandığı deyimler ve atasözleri, dildeki sadelik, ahenk, edebî sanat örnekleri tespit edilmeye çalışılmıştır. VIISonuç kısmında da, Şûhî Dîvânı'nın Şûfaî'nin edebî kişiliğinde aydınlattığı yönler belirtilmeye çalışılmıştır. Baton arastama, şiirlerdeki tamlamalar ve özel isimler için hazırlanmış dizinlerle ve kısa bir kaynakça ile son bulmaktadır.

Şûhî is one of the hardly known poets of the 17* century which had taken over the accumulation of the classical Ottoman poetry and transported it to the 18* century with elegance and maturity. The sources inform us very little about his life; that is to say we do not know when he was born. In the 17* century, Rıza Tezkiresi was the only biography which mentioned about Şûhî and he was introduced as a poet `who is one of a kind` in this biography. In Vakâyiû'1-Fuzalâ that is a biographical work written in 18* century, the scholarly education of Şûhî and medrese schools he worked as a professor were told in detail However, his private life was not followed up with interest hi this biography. The aim of this study is to examine the single copy of Şûhî* s Divan whose date of reduction is unknown according to form, style and content together with a transcription of the text. Also mis research gives short information about his life and his literal personality. For this aim, limited information given by biographies has been collected and the other information about his literal personality has been brought out as much as possible from the poetries in his Divan. With the help of the meter and rhyme, the scribe's mistakes and misspellings have been evaluated with critically. Şûhî's Divan has been examined in three parts: content, form and style. Versification forms, meter, rhyme and repetHon of sound (redif) have beenevaluated as form properties. In the content part; religious elements which exist in Divan (verses of the Koran and Hadiths, prophets and religious leaders) and mythological -historical people have been examined according to the reasons of mentioning in Divan. In the style evaluation part, idioms and proverbs which poet used, the plainness in the language, harmony and other poetical devices have been tried to studied In the conclusion part, aspects of Şûhî's literal personality which had been lightened by Şûhî's Divan have been pointed out The whole study ends with an index which has been prepared for compounds and proper nouns and also with a short bibliography.