Celili Divanı (3b-46a) : İnceleme-metin

Abstract

ÖZET Celilî Divanı(3b-46a): İnceleme-Metin Arzu Atik Bu çalışmanın amacı, Celilî Divanı'nı (3b-46a) çeviri yazısıyla birlikte şekil, muhteva ve üslûp özellikleri bakımından inceleyip Celilî'nin hayatı hakkında bilgi vermektir. Tezkire yazarlarının Celilî'nin hayatı hakkında verdikleri ayrıntılı ama kimi zaman hatalı bilgiler mümkün olduğu kadar düzeltilmiştir. Aynca mesnevilerinden edinilen bilgiler de derlenerek tutarlı bir hayat hikayesi oluşturulmaya çalışılmıştır. Bütün bu bilgilere göre Celilî, Bursa'da doğmuş, İstanbul'da eğitim görmüş, bir süre Edirne'de kaldıktan sonra muhtemelen tekrar Bursa'ya dönmüş ve hayatını divane bir şekilde bu şehirde tamamlamıştır. Çalışmamızda divanından başka, diğer eserleri olan Leyla vü Mecnun, Husrev ü Şirin, Mehek-nâme,Hecr-nâme ve Gül-i Sad-berg hakkında kısa bilgiler verilmiştir. 'Etkiler' bölümünde Celilî'nin şiirindeki Ahmed Paşa ve Necatî etkisi incelenmiştir. Aynca Çeşmî ve Cinanî'nin Celilî'ye yazdığı nazireler gösterilmiştir. Divan; şekil, muhteva ve üslûp açısından incelenmiştir. Şekil özellikleri kendi içinde nazım şekilleri, vezin, kafiye ve redif olarak ayrılmıştır. Muhteva da ise ilk olarak dinî unsurlar başlığıyla divanda geçen ayet, hadisler ve peygamberler, ikinci olaraktarihî ve mitolojik unsurlar ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Muhteva özelliklerinde son olarak divandaki sosyal hayat yansımalarına bakılmıştır. Sonuç kısmında ise çalışmanın bir değerlendirilmesi yapılmış ve Celilî'nin edebiyat tarihimizdeki yeri belirtilmeye çalışılmıştır. vı

ABSTRACT Divan by Celilî (3b-46a): Examination and Text by Arzu Atik In my study I propose first the Divan by Celilî in Latin transcription and secondly I examine the Divan in terms of ite form, content and style. I also offer the Celilî's biography, which was compiled from Tezkires and his mesnevis. Tezkire writers presents Celilî's life in detail but these are generally inconsistent and false in some cases. Thus I tried to check and correct information given by Tezkire writers about Celili. For compiling his precise and consistent biography I also referred to paratexts of his mesnevis. Celili was bora in Bursa in 1487 and educated in Istanbul. He had been in Edirne for a while then returned to Bursa i.e., the city he died. In the thesis, his mesnevis such as Leyla vü Mecnun, Husrev ü Şirin, Mehek-name, Hecr-name and Gül-i Sad-berg were all examined and presented with a short review. In Chapter 4 titled as `Influences`, I examined the impact of Ahmed Paşa and Necatî on Celilî's poetry. Parallel poetries i.e., nazire by Çeşmî and Cinanî were also presented in the thesis. Form of the Divan is analyzed in terms of verse types, rhymes, meters. In content, first, religious verses, hadiths and prophets, which were mentioned under the title `Religious Aspects` in the Divan, and then historical and mythological elements were all examined and listed. In the Conclusion Chapter, I propose a general review of my study and point out the position of Celili' s Divan regarding Turkish literary history. IV