Making justice: State, tax-farmers and peasants in the 18th century Ahkam registers of İstanbul

Abstract

ÖZET On sekizinci yüzyıl malikaneleşme süreci ve de bu sürecin devlet ve de toplum ilişkileri üzerindeki etkileri bu çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Bu çalışmaya göre on sekizinci yüzyıldaki malikane sistemi devlet tarafindan sıkı bir şekilde kontrol edilmekteydi. Bu kontrol sonucunda Osmanlı Devleti topraklardan vergi toplayarak dönemin ekonomik buhranım yenebildi. Diğer yandan dönemin diğer bir sorunu ise devlet iktidarının, bu yeni süreçte, köylü gözündeki meşruiyeti problemiydi. Diğer bir deyişle, malikaneleşme ile ortaya çıkan yeni mülkiyet ilişkileri devlet iktidarının meşruiyetini ne derece etkilemişti sorusu bu tezin merkezim oluşturmakta. Tezde savunduğum üzere hem mülkiyet ilişkileri hem de toprak üzerinde hak talep eden grupların meşruiyeti Osmanlı devletinin koyduğu kurallarda yatmaktaydı. Hükümdarın adaletin dağıtıcısı pozisyonu-ki bu pozisyon toplum içerisindeki ahlaki bir konsensusa dayanmakta ve de köklerini İslam geleneğinden almaktadır-hem devlet iktidarım köylü gözünde meşrulaştırmış, hem de farklı grupların mülkiyet mücadelelerini düzenlemiş ve şekillendirmiştir. Adalet fikrini destekleyen en önemli unsur kuşkusuz Osmanlı devlet iktidarının taşra ve de merkez arasında kurduğu iletişim kanalıydı. Çünkü on sekizinci yüzyılda Osmanlı devleti Ahkam defterleri kanalıyla taşradaki sayısız şikayetleri dinleyerek hem meşruiyetini tebası gözünde koruyabilmiş hem de bu dönemin mülkiyet ilişkilerini denetlemiştir. m

ABSTRACT The analysis of the eighteenth-century malikanization process and its effects upon the state and the society are two aims of this study. In this thesis I argue that the eighteenth-century malikanization process represented a state surveillance over land that made it possible for the Ottoman imperial center to collect taxes on land and to ease its fiscal crisis. Secondly, I focus on the relationship between the imperial center and the peasantry. It has long been assumed that in the malikanization process the imperial center could not justify its rules and regulations in the eyes of the peasants. I believe that the legitimacy of the imperial center in this period was as strong as it had been in the formative years of the state. The Ottoman Empire, through its claim of dispensing social justice justified its rules and the regulations in the eyes of the peasants. n