Adverbials in Turkish: The third parameter in aspectual interpretation

Abstract

KISA ÖZET Türkçe'de Belirteçten Görünüş Yorumundaki Üçüncü Parametre Mine Güyen Bu tezin temel savı Türkçe'deki zaman ve görünüş bir tümce içindeki görünüş yorumunda etkili olan öteki iki parametre olan nal türü ve bakış açısının yanısıra üçüncü parametre olduğudur. Bakış açısıyla ilintili olarak, Türkçe'deki zaman/görünüş biçim birilerinin gösterdikleri anlam özellikleri, bitmişlik ile bitmemişlik görünüşleri ve bunların ek yorumlanma ifadesi incelenmiştir. İkinci parametre olan hal türünün nesneler, görünüş biçimbirimleri ve belirteçlerle ilişkisi irdelenmiştir. Türkçe'deki zaman/görünüş belirteçleri sınıflandırılarak zaman-ilişkisel yaklaşım çerçevesinde bir çözümleme önerilmiştir. Zaman/görünüş belirteçlerinin görünüş yorumunda çekirdek öğelerden biri olduğu görülmektedir. Türkçe'deki görünüş verilerinin ancak B. Comrie, C. Smith, W. Klein ve M. Krifka'nın bağımsız olarak elde ettikleri bulguların bir araya geldiği bir çerçevede tam anlamıyla açıklanabileceği anlaşılmaktadır. Sonuç olarak, görünüş karşıtlıklarının temelinde zaman aralıklarının evrensel özellilerinin, aralıklar arasındaki ilişkilerin ve parça yapısının bulunduğu savunulmaktadır. Bu açıdan, görünüşün sınırlılığın dilsel bir yansıması olduğu, bitmişlik ile bitmemişlik görünüşleri arasındaki farkın da gönderge aralığı ile olay zamanı arasındaki tam/kısmi örtüşme ilişkisinin bir yansıması olduğu savunulabilir. Benzer bir ilişkinin de belirteç aralığı ile olay zamanı arasında kurulduğu göz önüne alındığında, görünüşün nesne ile çevresi arasındaki bilişsel/algısal farkın dilsel bir yansıması olduğu söylenilebilir. vi

ABSTRACT Adverbials in Turkish: The Third Parameter in Aspectual Interpretation by Mine Güven The main argument of the present dissertation is that T/A adverbials in Turkish constitute the third parameter in aspectual interpretation along with the other two parameters, namely situation type and viewpoint aspect. Concerning the expression of viewpoint aspect in Turkish, (i) the semantic distinctions denoted by Turkish T/A morphology and (ii) the basic opposition between perfective vs. imperfective and their extended interpretations are considered. As for the second parameter, the interaction of situation type with objects, Turkish perfective vs. imperfective morphology and T/A adverbials is analyzed. A time- relational analysis/categorization of T/A adverbials is proposed. The data suggest that T/A adverbials constitute one of the core elements of aspectual interpretation and that a combination of the insights of B. Comrie, C. Smith, W. Klein and M. Krifka is required to account for Turkish data adequately. In conclusion, it is argued that aspectual oppositions derive from universal properties of time intervals, relations between intervals and mereological structure and that aspect is a linguistic instantiation of boundedness. The opposition between perfective and imperfective is argued to be an instantiation of a total vs. partial overlap relation between the reference interval and the time of the situation, in analogy to one that obtains between an adverbial interval and the time of the situation. This, in turn, suggests that from a wider perspective aspect is a linguistic reflection of the basic conceptual/perceptual contrast between figure and ground in the sense of L. Talmy and H. Demirdache & M. Uribe-Etxebarria.