The Entel: Representations of a degenerated intellectual figure in cartoon strips

Abstract

Bu tez, 1980'lerin ortasında, çeşitli mizah dergilerinde ve gazetelerde yayınlanankarikatürler aracılığıyla popülerleşen ve entelektüelleri karikatürize eden bir tiplemenin,entel'in ortaya çıkış koşullarını anlamaya çalışıyor. Bu anlamda, entel tiplemesinin yeraldığı karikatürleri bütüncül bir bakışla analize eden bir araştırma olmaktan çok; bukarikatürleri, 80 darbesi sonrası, entelektüelleri alaya alan ve onları itibarsızlaştırmayıhedefleyen bir stratejiye işaret etmek için kullanıyor ve entel tiplemesinin neden özellikle80'lerin ortasında popülerleştiği sorusuna yanıt arıyor. Tabii ki böyle bir çaba, dönemindeğişen düşünce yapısı ve kültürel iklimi üzerine söz söylemeyi ve Türkiye'nin özgültarihsel koşullarında entelektüellerin farklı algılanma biçimlerine yeniden göz atmayıgerektiriyor. Bu nedenle, bu çalışmanın önemli bir bölümü, entel tiplemesini ortaya çıktığıkoşullarla ve tarihsel bağlarıyla ilişki içinde ele alıyor.Bu haliyle, entel tiplemesini, kökleri Tanzimat dönemine kadar giden halk-aydınzıtlaşmasının bir devamı olarak görmek mümkün. Ancak, bu tarihsel bağlarının yanı sıraentel, onu 80 sonrası dönemin ruh halini temsil eden bir figür haline getiren, kendine hasözelliklere de sahip. Bu çalışmada entel tiplemesi, ikonografisi, toplumsal cinsiyeti vehayat tarzıyla inceleniyor. Bunun yanı sıra, yine aynı dönemde karikatürlerdepopülerleşen diğer tiplemelerle karşılaşmaları ve melankoliyle sinizm arasında salınanruh hali de, hem entel'i, hem de dönemin koşullarını anlamak adına masaya yatırılıyor.

This thesis tries to understand the emergence of the entel type, a caricature ofintellectuals which became popular around the mid 80?s in various Turkish cartoonmagazines and newspapers. It is not an all encompassing research about cartoons thatfigured the entel type. Rather, it uses a collection of such cartoons to illustrate a trend thatmocked and deprivileged intellectuals during this period, and tries to understand why andhow the entel type has become so popular specifically during the mid 80?s. Of course, suchan endeavor necessitates contemplating on the changing mind sets and cultural climate ofthe era, as well as an overview of the parallel receptions of intellectuals in the Turkishhistorical context, which are the two essential issues dealt within this study.It is possible to claim that the entel figure has emerged as an extension of theintellectual-people opposition, the origins of which go back to the Tanzimat era.However, the entel has its peculiar characteristics which make him/her a representativefigure of the mood of the post-80?s era. In this study, the entel is analyzed first in termsof iconography, gender, and life style. The entel?s adventures within the city venues,his/her encounters with other nascent urban figures are also discussed as well as his/hermood that is saturated with a feeling of melancholia and cynicism.