Topics in syntax-phonology interface in Turkish: Sentential stress and phases

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Türkçe'de tümce vurgusunun doğasını, nasıl belirlendiğini veodak yapısı ve söylemsel faydacı etkenlerle nasıl etkileştiğini araştırmaktır. Sonzamanlarda dilbilim alanında yapılan çalışmalar (Legate 2003, Kahnemuyipour 2004,Selkirk ve Kratzer 2005), dilin sesbilimsel biriminin, tümce vurgusunun belirlenmesikonusunda, evreler ve çoklu sesletime (Chomsky 2000, 2001) duyarlı olduğunu ortayakoymaktadır. Bu çalışma, Türkçe'de tümce vurgusu konusunu, yukarıda bahsedilençalışmalar ışığında, evreler ve çoklu sesletim kavramlarını kullanarak açıklamayıamaçlamaktadır.Kahnemuyipour (2004) ve Selkirk ve Kratzer (2005) çalışmaları doğrultusunda,tümce vurgusunun, bütün tümce odak olduğu durumlarda, çoklu sesletim içindeki enyüksek öğeye düştüğü önerilmektedir. Tümce vurgusunun böyle bir yöntemlebelirlenmesi, nesneli geçissiz, özneli geçissiz, edilgen yapılarının ve durum belirteçleriiçeren yapıların sıradışı vurgu davranışlarını açıklamaktadır.Belirtme durum eki taşıyan nesnelerin vurgularının incelenmesi, tümcevurgusunun belirlenmesinde başka bir sistemin daha etkili olduğunu göstermektedir. Buçalışma Türkçe'de belirtme durum eki taşıyan nesnelerin, Neeleman ve Reinhart (1998)çalışmasında önerilen söylemsel artgönderim genellemesine uyduğunu ileri sürmektedir.Söylem içinde daha önceki bir söylem varlığına bağlanabilen belirtme durum eklinesnelerin vurgu alamadığı, ancak söylem içinde daha önceki bir söylem varlığınabağlanamayan belirtme durum ekli nesnelerin vurgu alabildiği gösterilmektedir.Bu çalışma ayrıca Türkçe'de, ezgisel öbeklemeye duyarlı olan ve söylemselfaydacı etkileri olmayan bir devrikleme türü olduğunu ileri sürmektedir. Tümce üzerindesöylemsel faydacı etkileri olmayan bu devrikleme türünün, ezgisel öbekleme korunduğusürece gerçekleşebileceği gösterilmektedir.Son olarak, Türkçe'de özne eksiltisi koşullarının nesne eksiltisi koşullarından dahagevşek olduğu ve bunun, özne ve nesnelerin bağlam içinde farklı verilmiş bilgikonumlarına duyarlı olmalarından kaynaklandığı öne sürülmektedir.

This study investigates the nature of sentential stress, how it is assigned and how itinteracts with focus structure and discourse pragmatic factors in Turkish. Recent work inthe literature (Legate 2003, Kahnemuyipour 2004, Selkirk and Kratzer 2005) point outthat phonological component of the language faculty is sensitive to phases and multipleSpell-out (Chomsky 2000, 2001) as domains wherein sentential stress is assigned. Thepresent study explores the possibility of accounting for Turkish sentential stress facts byusing the notions of phases and multiple Spell-out in the light of these previous studies.Following Kahnemuyipour (2004) and Selkirk and Kratzer (2005), it is argued thatsentential stress is assigned to the highest element in the Spell-out in focus-neutralcontexts. It is shown that this kind of a sentential stress assignment mechanism accountsfor the unusual stress behaviour of unaccusative, passive, unergative structures andstructures containing manner adverbials.An investigation of accusative-marked objects reveals that there is also anothermechanism regulating the stress patterns. It is argued that the accusative-marked objectsin Turkish are subject to the discourse anaphora generalization proposed by Neelemanand Reinhart (1998). It is shown that D-linked accusative-marked objects are unstressedwhereas non-D-linked ones can bear stress.It is also proposed that there is a type of optional scrambling in Turkish that issensitive to intonational phrasing and that does not have discourse pragmatic functions.It is argued that optional scrambling is allowed as long as the intonational phrasing iskept intact.Finally, it is argued that the conditions on subject ellipsis is looser than that ofobject ellipsis in that they are sensitive to different givenness types.