Visibility of translation through conflicting ideologies: The `İslamic` retranslations of `100 essential readings`

Abstract

Bu çalışmanın birbiriyle ilintili iki amacı vardır: 1) karşıt grupların veya birbiriyle rekabet halindeki ideolojilerin kültürel planlama mücadelelerinde çevirinin oynadığı role örnek olarak bir vakayı aydınlatmak; 2) çevirinin görünürlüğü konusuna başka bir perspektiften yaklaşmak. Bu çalışmada, çatışan ideolojiler tarafından belirlenen ve birbiriyle rekabet halindeki kültürel planlama etkinlikleri yoluyla da çevirinin görünürlük kazanabileceği öne sürülmektedir. Burada anlatılan vaka bu iddiaya örnek oluşturmaktadır.Vaka, Milli Eğitim Bakanlığı tarafından Türkiye?deki ilkokullara tavsiye edilen Batı klasiklerinin çevirileri etrafındaki tartışmalarla ilgilidir. Bakanlığın `100 Temel Eser? listesi Türk yazınsal dizgesi içindeki özgün yapıtların yanı sıra otuz Batı klasiğini de içermektedir. Bu durum yayıncılar açısından büyük bir piyasa anlamına geldiği için ve onları sınırlayan bir telif durumu söz konusu olmadığından, pek çok yayınevi Batı klasiklerinin yeniden çevirilerini yayımladı ve bu çevirilerin bir kısmı ideolojik çarpıtmadan ötürü eleştirildi. Bu konu 2006 yılının Haziran ayında ulusal bir gazete tarafından kamunun gündemine taşındı ve ilgili tartışmalar çevirinin görünürlük kazanmasını sağladı. Yalnızca halk arasındaki çeviriyle ilgili söylemi incelemek açısından değil, aynı zamanda çeviribilim alanında kültürel planlama, güç ilişkileri, ideoloji ve görünürlük hakkındaki mevcut fikirleri açmak ve ötesine geçmek açısından da, bu vaka iyi bir fırsat sunmaktadır.

This study has two purposes which are interrelated: 1) to highlight a case as an example of translation's role in culture planning struggles of opposing groups or competing ideologies; 2) to approach the issue of visibility from a different perspective. I argue that translation can also gain visibility through competing cultural planning activities governed by conflicting ideologies and this case presents an example to my argument.The case presented here concerns the repercussions of the translations of Western classics recommended by the Ministry of Education to the primary schools in Turkey. The Ministry's list of ?100 Essential Readings? includes thirty Western classics as well as original products of the Turkish literary system. As this created a huge market and no copyright obligations restrained the publishers, several of them published retranslations of the Western classics, among which certain translations were criticized for being ideologically distorted. This situation was brought to the attention of the public by a national newspaper in the summer of 2006 and the discussions around this issue have contributed to the visibility of translation. This case presents a good opportunity not only for analyzing the discourse about translation in the public but also for expanding on the existing notions of culture planning, power relations, ideology and visibility in translation studies.