Manumitted female slaves of the Ottoman imperial harem (Sarayîs) in the eighteenth century Istanbul

Abstract

Bu çalışma, saraydan çırağ edilmiş olan kadınların hayatlarını inceler ve yaşamlarını farklı açılardan değerlendirmek suretiyle saray içindeki rollerini ve yerlerini görmeye çalışır. Saraya mensup olmanın patronaj ilişkileri ile neticelendiğini ve haremde başlayan patronage ağının saraydan çıktıktan sonra da devam ettiğini belirtir. Saraydan çırağ olmanın padişah hanesi ile olan ilişkileri zayıflatmadığı aksine karşılıklı menfaate dayalı yeni bir ilişkinin başladığını ifade eder. Evlilikleri, nerede ikamet ettikleri, maddi dünyaları ve hayır işleri gibi hayatın farklı alanlarını patronaj perspektifinden değerlendirerek, devam eden ilişkinin, azad edilerek saraydan çırağ edilen eski cariyeler ve padişah hanesi için hangi anlamlara gelebileceğini sorgular. Saray ile ilişkinin devam etmesi, saraydan çırağ edilen kadınların hayatlarının her safhasını etkilediği, ve bu kadınlara harem içindeki statülerine paralel olarak muhtelif avantajlar ve menfaatler sağladığını belirtir. Diğer taraftan çırağ edilmiş bu kadınların saraydan çıktıktan sonra dahi hanenin menfaatlerini kolladığı, evlilikler yoluyla sadık haneler oluşturarak, saray muhitinin oluşmasına katkıda bulunarak, saray kültürünü halka taşıyarak ve mimari faaliyetler yolu ile şehir hayatına katkıda bulunmak gibi muhtelif yollar ile padişah hanesinin gücüne ve itibarına katkıda bulundukları görülür. Sonuç olarak bu çalışma, dönemin politik şartları içinde, padişah hanesinin sadık müttefikleri olan saraydan çırağ edilmiş bu kadınların, saray politikasının işleyişinin önemli bir parçası olduklarını vurgular.

This dissertation restores the lives of a large body of manumitted female palace slaves (sarayîs), and explores their role and place at the imperial court through a study of various aspects of their lives in the eighteenth century. Affiliation to the imperial court opened up access to patronage networks that had been generated during their period of service in the harem and continued following their transfer from the imperial palaces. Manumission did not loosen the patronage ties with the imperial household, but signaled the beginning of a new kind of relationship based on mutual interest and interdependence between the two parties: manumitted female palace slaves and the imperial household which provided patronage.By examining various aspects of sarayî women?s lives, such as marriage, residential patterns, material world and philanthropic acts through the perspective of patronage relationship, the present dissertation reveals the extent of this enduring patronage relationship and the implications for both parties. This ongoing affiliation to the imperial court left a considerable imprint on the lives of manumitted female palace slaves and provided them with benefits and advantages in various stages of their lives according to their status in the harem hierarchy. Manumitted female palace slaves contributed to the imperial household?s power, prestige and longevity, even after leaving the imperial palaces. By establishing loyal households through marriage, contributing to the making of a court region, introducing court culture to the urban society, contributing to the wealth of imperial court members by bequests and endowments, and contributing to city life through architectural patronage, sarayî women of all levels secured the interests of the imperial household which was important in the context of the century.At the final point this study reveals that, in the political context of the era, a complete understanding of the internal functioning of the imperial court politics cannot be fully understood without taking into consideration the role of these loyal allies of the imperial household who acted as component of the imperial court all through their lives.