A new perception of Rome, Byzantium and Constantinople in Hezarfen Hüseyin`s universal history

Abstract

Bu tez çalışmasında, özellikle, Hezarfen Hüseyin'in evrensel tarih eseri olan Tenkihü't- Tevarih-i Müluk'ün Roma ve Bizans tarihine ilişkin kısımları incelenecektir. Hezarfen Hüseyin 17. yüzyılın en önemli yeni entellektüelerinden biriydi. Evrensel tarih yazma girişiminde bulunmuş ve bunun yanı sıra da tıp kitaplarından, sözlük ve ansiklopedilere kadar uzanan geniş bir yelpazede eserler hazırlamıştır. Hezarfen'in 4. Mehmet'e ithaf ettiği bu eserinde, bir taraftan, kendisinin ne tür bir perspektiften dünya tarihi sunduğu ve ne tür bir tarihsel mirastan yararlandığı incelenirken, diğer taraftan da, içinde bulunduğu çevrenin entelektüel dünyasını da kavrayabiliriz. Kriz ve dönüşüm çağında yaşamış bir Osmanlı entelektüelinin, geniş ilgi alanlarıyla birlikte dünya tarihini algılayış biçimini bilmek, 17.yüzyılın ikinci yarısında Osmanlı düşünce hayatındaki temel dinamikleri anlamamıza da yardımcı olacaktır.Öncelikli amacım, Hezarfen'in anlatısını oluştururken daha önceki gelenekler ve anlatılardan farklı bir yol izleme nedenini göstermek olacaktır. İkinci olarak, Hezarfen'in yaşamış olduğu kültürel çevre ve dönemin düşünsel eğilimlerini inceleyeceğim. Bu bize Hezarfen'in anlatısını etkileyen faktörleri anlamamızda yardımcı olacaktır. Bu yolla, farklı bir kültür ve dünya üzerine yazan bir Osmanlı entelektüelini etkileyen faktörleri göreceğiz.

In this thesis I shall specifically examine the parts in Hezarfen Hüseyin?s universal history, about Rome and Byzantium. Hezarfen Hüseyin (d.1691) was one of the prominent new intellectuals of the seventeenth century. He ventured to write his universal history and prepared many works ranging from medicine books to dictionaries and encyclopedias. While investigating what kind of a perspective Hezarfen offered for world history in his universal history, dedicated to Mehmet IV, and what kind of a historical heritage he drew upon, we can also grasp the intellectual world of his circle. Thus knowing the way an Ottoman intellectual with a wide range of interests conceived world history in this age of crisis and transformation will help us to understand the fundamental dynamics of Ottoman intellectual life in the second half of the seventeenth century.My primary aim will be to show why Hezarfen followed a different way from previous traditions and narratives when constructing his narrative. Secondly, I shall examine the cultural environment in which Hezarfen lived as well as the intellectual trends of that period. This will help us understand the factors that affected Hezarfen?s narration. In this way we shall see what kind of factors influenced an Ottoman intellectual writing the history of a different culture and world