Bedırxan Pashazades, power relations and nationalism: 1876-1914

Abstract

Bu tez, II Abdülhamit (1876-1909) ve II Meşrutiyet (1908-1914) dönemlerinde Bedirhan Paşazadeler olarak bilinen bir ailenin politik ve kültürel faaliyetlerine odaklanarak, mezkûr zaman zarfında Kürt ileri gelenleri ile Osmanlı Devleti arasında yaşanan çatışmaların miliyetçi bir karaktere sahip olup olmadıklarını sorgulamaktadır. Bedirhan Paşazadeler, Tanzimat uygulamalarıyla birlikte varlığına son verilen Cizre ve Bohtan emiri Bedirhan Bey'in, impratorluğun batı topraklarında, sürgünde, yaşayan aile bireyleridir. Bedirhan Paşazadeler, II. Abdulhamid döneminde, pratik ve ideolojik anlamda ?Jön Türk? hareketi ile yakınlaşmış ve İmparatorluğun ve Kürtlerin sorunlarının çözümünü Osmanlılık kimliğinin özümsenmesi ve Meşrutiyet'in iadesi ile sağlanabileceğine inanmışlardır. 1908 Devrimi'nin ilk yıllarında bu temayüllerini devam ettirmelerine karşın, İttihat ve Terakkî Cemiyeti'nin iktidarının perçinleşmesinin ardından, oldukça merkeziyetçi ve giderek artan Türkçü politikalarının aile bireylerini farklı kanatlarda muhalefete sevk etmiştir. Kimileri Osmanlıcı eğilimlerini muhâfaza etmelerine karşın çözümü Hürriyet ve İtilaf Fırkası gibi liberal, adem-i merkeziyetçi ve anti-i İttihatcı bir yolda ararlarken, kimileri ise ayrılma taraftarı bir siyasete yönelmiştir. Tabi ki geç Osmanlı dönemi Kürt milliyetçiliğinin motivasyonlarını sadece devlet politikalarına indirgemek doğru olmaz. Görüleceği üzere çoğu aile bireyleri Batı'nın fikir akımlarını takip etmekle beraber, İmparatorluk içerisinde Ermeni, Arnavut ve Arab toplumlarında dinamikleri ve talepleri gözlemlemiş onlardan pratik ve söylem bağlamında etkilenmişlerdir.Bu tez bir taraftan uzen süreli ideoloji ve kimlik alanlarındaki değişimlere ve dönüşümlere odaklanırken diğer taraftan da 19. yy sonları ile 20. yy başlarında Kürt aydın, politik aktivist ve ileri gelenlerin taleplerinin ne derece heterojen ve parçalı olduğuna, ve mezkûr zaman zarfında var olan hareketi/leri ?Osmanlıcılık? ?Kürt milliyetçiliği? veya ?Kültürel milliyetçilik? gibi terimler ile ifâde etmenin zorluklarına değinmektedir.

By focusing on the political and cultural activities of a family known as Bedirxan Pashazades during the era of Abdulhamid II (1876-1909) and Second Constitutional Period (1908-1914), this thesis problematizes whether the clashes and opposition of the Kurdish elites against the Ottoman state had a nationalist character or not. Bedirxan Pashazades are the family members of Bedirxan Beg, whose emirate of Cizre and Bohtan was eliminated with the Tanzimat implementations, and thereafter who lived in exile in the western parts of the empire. Most of the Bedirxan Pashazades approached to the Young Turks both practically and ideologically during the reign of Abdulhamid II and saw the solution of the problems of the Kurds and empire in the unity of elements and restoration of Constitution. Although they maintained such inclinations during the early years of the 1908 Revolution, after the consolidation of the power of the Committee of Union and Progress, the centralist and ever-increasing Turkist policies of it led the family members to join the opposition in different wings. Some of them while keeping their Ottomanist inclination, saw the solution in the liberal, decentralist and anti-Unionist path of the Liberal Entente. However, some others chose a pro-separatist politics. Nevertheless, the motivations behind Kurdish nationalism in the late Ottoman period cannot be reduced to the state policies. As will be discussed, most of the family members not only followed western movements of thoughts, but also observed the dynamics and demands and were influenced from practices and discourse in the Armenian, Albanian and Arab societies within the empire.On the one hand this study shows the transformations and changes in the ideology and identity of the Kurdish elites in the longue durée (1876-1914), on the other hand it elaborates how the demands of the Kurdish intellectuals, political activists and notables were heterogeneous and fragmented, and how it is difficult to define their movement/s with the terms of `Ottomanism,? `Kurdish nationalism,? and `cultural nationalism.?