Women teachers` perceptions of their identities inside and outside the school

Abstract

Eğitimde cinsiyet konusunda artan ilgiye rağmen, kadın öğretmenlerin kendilerinden beklenen roller kapsamında kimliklerini oluşturma süreçleriyle ilgilenen az sayıda çalışma bulunmaktadır. Bu tez İstanbul?daki devlet ilköğretim okullarında çalışan on kadın öğretmenle yapılan vaka analizi çalışması sonucunda, kadın öğretmenlerin okul içindeki ve dışındaki kimliklerini algılayış biçimlerini araştırarak ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Yarı yapılandırılmış görüşmeler ışığında elde edilen sonuçlar, kadın öğretmenlerin kimliklerini çoklu şekillerde algıladıklarını göstermiştir. Araştırmaya katılan tüm kadın öğretmenler, toplumdaki konumlarını içselleştirilmiş sosyal roller ve toplumun onlardan bir kadın olarak talep ettiği sosyal beklentiler bağlamında tanımlamışlardır.Görüşme yapılan kadın öğretmenlerden elde edilen bulgular, bazen birbirleriyle de çatışan mesleki düzen, toplumsal düzen ve cinsiyet arasında sıkışmış bu kadınların erkek egemen toplumda yer almak için nasıl mücadele ettiğini ortaya koymuştur. Aynı zamanda, görüşme analizleri kadın öğretmenlerin kimlik algılarının şu temalar etrafında şekillendiğini gösterdi: ?ataerkil yapı ve toplum?, ?otorite ve okulda güç ilişkileri?, ?meslekten beklentiler ve öğretmenlik boyunca yaşanan hayal kırıklıkları?, ?bir kadın olarak duygusal olmak ve empati kurabilmek?, ?ekonomik özgürlük? ve ?kadın öğretmenlerin siyasal farkındalığı?, ?özel hayatın ve iş hayatının taleplerini dengelemek?, ?evlilik ve evliliğin kadın öğretmenlerin sosyal statüsü üzerindeki etkileri?, ?meslektaş işbirliği-ilişkileri? ve ?kadın öğretmenlerin karşılaştığı ayrımcı tutumlar?. Bu temalar çerçevesinde, kendi içlerinde ve aynı zamanda yaşadıkları karmaşık sosyo kültürel yapı içerisinde kimliklerini konumlandırmaya çalışan kadın öğretmenlerin, süregelen bir alışma, adaptasyon ve direnme döngüsü içerisinde olduğu görülmüştür.

Despite the growing interest in the issue of gender and education, few studies have been concerned with the question of women teachers? identity formation considering the expected roles from them by the society they live in. This thesis attempts to explore the perceptions of women teachers about their identities inside and outside the school through a case study with ten women teachers working in public elementary schools of Istanbul. The results, gathered from semi-structured interviews, indicated the teachers? identities as multiple and contextually-bound. All the women teachers in the study identified their position in society through the internalized social roles and the socially constructed expectations from them as a ?woman?. Impacted by both gender, professional and social discourses that sometimes collide, findings from women teachers? interviews demonstrate how these women struggle to take a position in a male-dominant system. The analysis of the interviews indicated that women teachers perceptions? of their identities shaped around these themes: ?patriarchal norms of the society?, ?authority and power relations at school?, ?expectations from the profession and disappointments throughout teaching?, ?being emotional and emphatic as a women?, ?economic freedom? and ?political awareness of women teachers?, ?balancing the demands of private life and work life?, ?marriage and effects on women teachers? social status?, ?collegial cooperation? and ?discrimination against women teachers?. This thesis presented that regarding these themes, negotiating identities within themselves and within the complex socio cultural context they live in, these women teachers are involved in an ongoing process of adjustment, adaptation and resistance.