Tarihe Alternatif` Romanlar: İkinci Dünya Savaşı`nın Türkçe Çağ Romanlarında Temsili

Abstract

İkinci Dünya Savaşı, Türkiye'nin savaşa fiilen girmese de kayıtsız kalamadığı, gerek bu dönemde gerekse savaş sonrasında ülkenin dış siyasetinin yanı sıra iç siyasetini, toplumsal ve ekonomik koşullarını da doğrudan etkilediği bir savaştır. Bugün bile toplumsal hafızada yerini koruyan dönemin koşulları resmi tarih yazımında genellikle göz ardı edilmiştir. Dönem özellikle resmi tarihin göz ardı ettiği meseleler açısından, Halide Edip Adıvar, Faik Baysal, Muzaffer Arabul, Mehmet Seyda, Attila İlhan, Vedat Türkali ve Yılmaz Karakoyunlu gibi bu dönemi ve/ya etkilerini doğrudan tecrübe eden yazarlar tarafından çağ romanları aracılığıyla anlatısallaştırılmıştır. Bu tez, bu yazarların bu dönemi belli bir noktadan ama bütünü de gösteren Sonsuz Panayır, Rezil Dünya, Çakrazlar, Yanartaş, O Karanlıkta Biz, Güven ve Salkım Hanım'ın Taneleri romanlarını kadın, harp zenginleri, kıtlık, işçi ve askerlik sorunu, sağ-sol çatışmaları ve Varlık Vergisi meselesi üzerinden ele almaktadır. Her roman odaklandığı meseleler üzerinden döneme bakış açısını ve romanın odak noktasını belirleyen yazım tarihlerine göre incelenmektedir. Roman olmalarına rağmen aynı zamanda `hakikati` anlattıklarını iddia eden bu romanlar kurmaca üzerinden resmi tarihe karşıt bir noktada durarak, bunun üzerinden edebiyata politik işlevler yükler. Yazarların ideolojileri ve şahsi tecrübeleri doğrultusunda toplumsal, ekonomik ve siyasi eleştiriler taşıyan bu romanlar, açık bir faşizm eleştirisi yaparak savaştan Almanya'yı, ülke genelinde yaşanan şartlardansa genelde dönemin iktidarı Cumhuriyet Halk Partisi'ni (CHP) sorumlu tutar

The Second World War is one which Turkey could not remain indifferent although it did not enter the war de facto. It was directly affected during the war and the aftermath in terms of international relationship as well as in its internal politics, social and economic conditions. These conditions preserved in collective memory are ruled out by the Turkish official history writing. In this respect, the era was depicted by some authors like Halide Edip Adıvar, Faik Baysal, Muzaffer Arabul, Mehmet Seyda, Attila İlhan, Vedat Türkali and Yılmaz Karakoyunlu who directly lived or experienced the effects of the conditions of the period. This thesis examines novels called period novels/zeitroman such Sonsuz Panayır, Rezil Dünya, Çakrazlar, Yanartaş, O Karanlıkta Biz, Güven and Salkım Hanım?ın Taneleri written by these authors respectively. These novels focus on certain matters of the era like women, war profiteer, famine, labor and military problem, right-left conflict. In addition to this, the novels are discussed according to their publication date, which affects their point of views and focuses. The thesis argues that the authors, though the novels are obviously fiction, claim that they tell ?the truth? and through fiction they function as political objects. It also shows that the novels under discussion criticize the political, social and economic conditions of the era, depending on their authors? political views and personal experiences. Finally, they openly blame fascism and hold responsible Germany for the war and Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) for the hard conditions witnessed Turkey facing during this period.