Into the wild: Ottoman photographic excursions to Libya at the turn of the twentieth century

Abstract

Bu çalışma yirminci yüzyılın dönümünde Osmanlı merkezinin çepere bakışı ve temsilini Libya eyaletlerindeki yansıması üzerinden incelemektedir. İncelemede kullanılan ana kaynaklar Libya eyaletlerine tayin edilen iki Osmanlı subayının resimli seyahatnameleridir. Bunlardan ilki Azmzâde Sadık El-Müeyyed'in 1986 yılında basılan ve 1895 yılındaki seyahatlerini anlatan Afrika Sahra-ı Kebir'inde Seyahat, isimli eseridir. İkincisi ise Cami Baykurt'un 1910 yılında basılan ve 1906-1907 yıllarındaki seyahatleriyle alakalı, Trablusgarb'tan Sahra-yı Kebir'e Doğru seyahatnamesidir. Oryantalizm ve Osmanlı İmparatorluğu tarafından oryantalist söylemlerin ve pratiklerin benimsemesi ve kullanılması çalışmanın teorik çerçevesini oluşturmaktadır. Son derece titizlikle tarihsel ve bağlamsal olma amacı güden çalışma çeşitli karşılaştırmalara dayanmaktadır. Avrupa kolonyal uygulmaları ve kavramları ile Osmanlı devletinin Avrupa kolonyal idarelerinden esinlenerek Libya'da uyguladığı politikalar ve benimsediği kavramları karşılaştırarak başlanmakta ve bu karşılaştırmalar ışığında Osmanlı subaylarının betimlemeleri Avrupalı güçler tarafından benimsenen oryantalist söylemler ve konvansyonel temsil şekilleriyle karşılaştırılmaktadır. Yazarların Libya'yı temsilleri Libya ve genel olarak Osmanlı İmparatorluğu'nun sosyal ve politik bağlamıyla alakalıdır ve bu bağlamlarla ilgili bilgi vermektedir. Yazarların temsil şekilleri aynı zamanda birbirleriyle de karşılaştırılmaktadır, çünkü onların kavrayış ve temsil şekilleri sadece yekpare ve homojen bir şekilde resmi emperyal görüşü desteklemez, aynı zamanda bu görüşle çelişir ve onu çetrefillileştirir.Bu çalışmanın ana savı Libya eyaletleri bu Osmanlı yazarları tarafından orientalist söylem ve temsil şekilleriyle örgütlenmiş bir şekilde temsil edilmiş olduğudur. Osmanlı yazarlarının Libya eyaletlerinin arazi, kentsel morfoloji ve etnografi bakımından ideolojik kurguları Avrupa oryantalist kurgularına direnmekten çok paralelikler sergilemişlerdir. Bu Osmanlı aktörlerinin temsillerinin Avrupalı aktörleri kopya ettikleri anlamına gelmemektedir. Bu benzerlik daha ziyade Osmanlılar'ın Avrupalılar'ın Doğu'da oluşturdukları kolonyal hegemonya ile oldukça alakalı olan söylemsel ve görsel temsil biçimlerini kendi amaçları için kulladıklarını gösterir. Böylelikle Osmanlılar'ın temsilleri oryantalizmin farklı bağlamlarda benimsenmesi ve içselleştirilimesine bir örnek teşkil eder. Fotoğrafların oryantalizmin Avrupa merkezli anlatısını daha karmaşıklaştırmak ve çetrefilileştirme açısından önemiyle ilgili metodolojik tartışmalar bu çalışmanın merkezindedir.

This study investigates the Ottoman center's conceptions and representations of the periphery, at the turn of the twentieth century as reflected in the representation of Libyan provinces of the empire. The main sources used in this study are the illustrated travelogues of two Ottoman officers posted to Libyan provinces. The first of these is Azmzâde Sadık El-Müeyyed's travelogue, published in 1896 and entitled `Travel in the Great Desert of Sahara,` , about his travels in 1895. The second is Cami Baykurt's, `From Tripoli to the Great Desert of Sahara`, which was published in 1910 and detailed his travels in 1906-1907.The theoretical framework of the study is orientalism and the Ottoman Empire's appropriation of orientalist discourse and practices. In its effort to be rigorously historical and contextual this study is based on a number of comparisons. Starting with comparing European colonial policies, concepts with Ottoman Empire's colonialist inspired policies and concepts adopted by the state in Libyan provinces and in the light of these comparisons the Ottoman officers' representations are compared with European orientalist discourse and representational conventions. The authors' renditions of Libya were related to the social and political context of the Libyan provinces in particular and the Ottoman Empire in general, thus their accounts give insights about these. The representations of the authors are also compared with each other, for their conceptions and representations do not monolithically reinforce the official imperial view, but also complicate it.The main argument of this study is that the representation of the Libyan provinces by these authors was inscribed in the orientalist discourse. Rather than challenging and opposing European orientalist constructs, the Ottoman authors ideological constructs about Libyan and peripheral subjects of the provinces were much more parallel to the former. However this does not mean that the Ottoman actors' representations were mere copies of European constructs. The Ottomans used the discursive and visual frameworks of orientalist representation, which was effective in the establishment of European colonial hegemony over the Orient, for their own purposes and agendas. In this way the Ottomans representations constitute an example of the complex process of the appropriation and multiplication of the orientalism in different contexts. The methodological discussions about the usefulness of photographs in further fracturing and complicating the eurocentric discourse of orientalism is central to the study.