Münazara-i Tuti vü Zağ Tercemesi: Çeviri yazılı metin ve inceleme

Abstract

Bu çalışmanın temelini 16. yüzyılda Şerif Efendi tarafından yazılmış Münazara-i Tuti vü Zağ Tercemesi eserinin çeviri yazısıyla, eser ve yazarı hakkında yapılan inceleme ve araştırmalar oluşturmaktadır. Münazara-i Tuti vü Zağ Tercemesi, III. Mehmed'in isteği üzerine inşa üslubuyla Farsçadan Türkçeye çevrilmiş mensur bir eserdir. Karga ve papağanın üstünlük mücadelesinin anlatıldığı eser, dini-ahlaki bir münazaradır. Eser üslup ve içerik açısından incelenmiş, daha sonra esere ait nüshanın Osmanlıcadan Türkçeye çeviri yazılı metni verilmiştir.İlk bölümde eserin yazarı Şerif Efendi hakkında bilgi verilmiş, Münazara-i Tuti vü Zağ Tercemesi'nin münazara türü içerisindeki yeri tespit edilmeye çalışılmıştır. İkinci bölümde ise papağan ve karga anlatısının kökeni nedir sorusuna cevap aranmış, eser hakkında bilgi verilerek, inşa üslubu özellikleri tespit edilmiştir. Ayrıca, Farsça Mübahase-i Tuti ba-Zağ, Nev'î'nin Münazara-i Tuti vü Zağ'ı ve Şerif Efendi'nin metni olmak üzere üç papağan ve karga anlatısı incelenmiş ve Şerif Efendi'nin metninin Farsça Mübahase-i Tuti ba-Zağ'dan tercüme edildiği sonucuna varılmıştır. Üçüncü bölümde metin tespitinde izlenen yol ve transkripsiyon sistemi ile eserin çeviri yazılı metni verilmiştir.

This study consists of a transcription of the Münazara-i Tuti vü Zağ Tercemesi, which was written by Şerif Efendi in the sixteenth century, and includes research on both the text and its writer. The work was translated into Turkish from Persian, using the inşa style at the request of Sultan Mehmed III. A discussion of superiority between a parrot and a crow, it is a religious and moral narration called münazara. The text is analyzed in terms of its content and form and then the manuscript of the text is transcribed from Ottoman Turkish to Turkish.The first chapter introduces the author, Şerif Efendi, and positions the text of Münazara-i Tuti vü Zağ Tercemesi in the münazara genre. The second chapter clarifies the origin of the story of the parrot and the crow and discusses the characteristics of the inşa style through the text. In addition, relationships among three different parrot-crow stories (the Persian Mübahase-i Tuti ba-Zağ, Nev'i's Münazara-i Tuti vü Zağ, and Şerif Efendi's text) were examined. It is claimed that Şerif Efendi's text was originally a translation of the Persian Mübahase-i Tuti ba-Zağ. The third chapter describes the method of textual analysis, the transcription system and concludes with a transcription of the text.