The sublime and its environmental implications

Abstract

Bu çalışma, `yüce` kavramı ve çevre etiği çıktıları üzerine bir araştırmadır. Yüce kavramı, doğayı korumak adına bize ahlaki bir motivasyon sunabilir. Doğa ile özel ikili bir ilişkiye sahibiz, doğa hem bizim için bir Öteki hem de bizim için genişlemiş bir Benliktir. Bu nedenle, yüce kavramına içkin olan ikili duygusal süreç, acı ve keyif, bizim doğa ile kurduğumuz ilişkiyi iyileştirebilecek yöntemler sunabilir. Öncelikle, yüce kavramı yarattığı ilk etkisi olan acı ile Doğa'nın Ötekiliğini aşikar eder; insanda (1) alçakgönüllülük ve (2) saygı erdemlerinin gelişimini sağlar; ikinci evresi olan keyif ise tüm doğayı içerisine alarak kapsayan genişlemiş bir Benlik hissi yaratır ve bu da (1) hassasiyet/dikkat ve (2) merhamet, sevgi geliştirir. Yüce deneyimine karşı verilebilecek itirazlar beş ana başlık altında incelenebilir: (1) eylemsel, yüce kavramı vaat ettiği şeyleri yerine getirmez, (2) epistemolojik, epistemolojik olarak erişilemezdir, (3) tarihsel, çağdaş tartışmalar içerisinde yer almayacak kadar eski ve köhne bir kavramdır, (4) metafizik, yüce kavramı dini deneyimin aynısıdır, (5) etik, yüce deneyimi daha insan-merkezli bir kavramdır. Tüm bu eleştirilere karşılık yüce kavramını şu argümanlarla bu tezde savunmaktayım: Yüce kavramı, (1) iddialı bir şekilde tüm çevre problemlerini daimi olarak çözmeyi vaat etmez, kendi içinde estetik ve etik tartışmalarımızı zenginleştiren mütevazı bir kavramdır, (2) dünya ve bizim aramızdaki boşluğu biraz olsun daha doldurmaya çalışır, (3) özgün Yüce doğadır, asla tüketilemez, (4) herhangi bir ilahi kavrama bağlı olmadan varlık bulan estetik ve seküler bir kavramdır, (5) insan-merkezli değildir aksine anthropogeneric yani insanlar tarafından üretilmiştir.

This research is about the concept of sublime and its environmental ethical implications. I claim that sublime, as an aesthetic concept; is helpful to give us moral motivation for the preservation of nature. We have a peculiar dual relation with nature; it is both an Other and an extended Self. Hence, I claim sublime is a specific aesthetic concept that can endow us with ethical tools to face this peculiar dual relation with its character of causing both pleasure and displeasure. First, with its displeasure effect, it can point to the otherness of Nature and induce (1) humility and (2) respect and second, with its pleasurable effect, it can lead to a concept of selfhood that can expand to include all nature which would create (1) attentiveness/sensitivity and (2) compassion/love. The objections against sublime fall into five different categories, (1) practical, it is not functioning as it promises, (2) epistemological, it is epistemologically inaccessible, (3) historical, it is an outdated concept that has no relevance in the contemporary agenda, (4) metaphysical, sublime is same with religious experience and (5) ethical, sublime is self-regarding, anthropocentric. Against these I defend sublime that (1) it is a humble concept not aiming to solve all the environmental problems once and for all but only trying to enrich our aesthetic and ethical agenda, (2) sublime is a concept of language trying to bridge the gap between the world and us, (3) nature is the original sublime and it can never be exhausted, (4) sublime is aesthetic and secular, with no necessary dependence on a divine being and (5) sublime is not anthropocentric, centered on humans, but anthropogeneric, generated by humans.